Van het hoofd naar het hart

De Remonstranten hebben er sinds enkele maanden weer twee afgestudeerden aan het remonstrants Seminarie (proponenten) bij. In het vorige nummer van AdRem schreef Arend van Baarsen over zijn afstudeerscriptie, vandaag doet Corrie Vis dat.

Als geestelijk verzorger op de afdeling geriatrie van het Diakonessenhuis, is het misschien wel mijn belangrijkste taak om mensen weer in contact te brengen met hun hart. Wat houdt hen werkelijk bezig? Waar hopen ze op en waar liggen ze van wakker?

Veel patiënten krijgen op latere leeftijd te maken met een toename van afhankelijkheid van anderen of moeten meemaken dat ze hun geheugen gaan verliezen. Het is goed dat er de zogenaamde cognitieve testen zijn om inzichtelijk te maken hoe het proces in de hersenen zich voltrekt en of er een diagnose te stellen is. Het onderzoek naar ‘het hoofd’ is van grote waarde. Je wilt als mens graag de feiten weten. Maar wat dit alles doet met je beleving, met je hart, daarvoor is geen vanzelfsprekende aandacht in een ziekenhuis en misschien sowieso niet in onze maatschappij.

Proefnummer AdRem, remonstrants magazine

Vraag nu een proefnummer aan van AdRem, het remonstrantse magazine!

Hartzeer

Toch kan de aandacht voor wat er in het hart van mensen leeft een positieve uitwerking hebben op het lichaam en de gezondheid. Ik kom oudere patiënten tegen op de afdeling met onduidelijke klachten als ‘algehele malaise’. Soms ligt hier hartzeer aan ten grondslag. Ik denk aan die mevrouw die haar bed niet uit wou komen en niks wilde. Ze bleek in diepe rouw te zijn om haar zoon van vijftig die was overleden. Dit verdriet kon ze niet meer delen met haar man die ernstig dement was. Ook voor haar kinderen wilde ze zich groothouden. Toen deze vrouw zich veilig genoeg voelde om zich uit te spreken knapte ze zienderogen op. Haar verdriet werd er niet minder om, maar door haar hart te luchten en te praten over haar zoon kwam ze wel uit haar isolement.

Het verdriet van deze oudere moeder die haar kind verliest doet me denken aan het lied van Stef Bos: ‘Pieta’ over Maria, de moeder van Jezus. Bos kiest hier het perspectief van Maria die vóór zich ziet hoe haar zoon als kind speelde in het zand. Daarmee terugverlangend naar de tijd dat haar leven nog overzichtelijk was en zij gelukkig was als moeder. ‘Ik verlang naar de dagen, dat je niets en niemand was, te klein om heel de wereld te veroveren, ik zou mijn leven geven, om nog één keer voor een dag, het licht te zien in jouw ogen’ luidt het refrein van het lied. Hiermee wordt de ervaring van Maria die haar zoon verliest een metafoor voor alle ouders die een volwassen kind verliezen.

Contrastervaring

Stef Bos is in staat om met zijn liederen je recht in het hart te raken.  Het lied Pieta maakt de contrastervaring van het verliezen van een volwassen kind op een treffende manier invoelbaar.

Het begrip contrastervaring is een rode draad in de theologie van Christa Anbeek. Het duidt op een ervaring waarbij mensen de grond onder de voeten dreigen te verliezen en vaak het hele zingevingskader op losse schroeven komt te staan. In mijn proponentsscriptie gebruik ik dit begrip om met mensen in gesprek te gaan over hun leven, daarbij gebruik makend van bijbel verhalen en liedteksten van Stef Bos.

Corrie Vis  

Zie voor de volledige scriptie “Van het hoofd naar het hart” – Contrastervaringen in bijbelverhalen – de zanger Stef Bos als moderne hermeneut: www.arminiusinstituut.nl

CD Stef Bos: “In een ander licht” – Wachtbeke 2009 – Deze CD bevat liederen over 12 bijbelse personages.