Een kaars in Gaza

Het nieuws van de afgelopen maanden kan ons overspoelen. De beelden uit Gaza grijpen je naar de keel. Het verlies aan levens, de pijn en tranen. Je voelt je machteloos. De verleiding om weg te kijken is groot. En dat is begrijpelijk. Ik heb deze neiging soms ook.

Afgelopen week werd ik toch weer geraakt door een essay van Maram Humaid, een Palestijnse journaliste in Gaza. Ze beschrijft haar bestaan. Slapen in straten en tenten, in de rij staan voor water en meel, leven in het donker, zonder elektriciteit. Hoe haar dochter jengelt om snoep in een winkel met lege schappen. Hoe ze op zoek is naar babyvoeding voor haar vijf maanden oude kind. Hoe zuigelingen water en suiker krijgen omdat er geen melk is.

Verlies en dood

Maram beschrijft haar emoties op een manier die iedereen kan invoelen en herkennen. Overleven en terugkeren naar huis is haar enige wens. Het verleden lijkt nu een paradijs, een droom om naar terug te verlangen. Als ze hoort dat haar kleine huis in puin ligt schrijft ze: “Je kunt niet treuren om louter stenen te midden van de grotere tragedie van slachtoffers, overledenen, vernietigde families (…), toch rouw ik als mens met emoties om de jaren van inspanning en het leven dat ik heb opgebouwd – allemaal verdwenen.”

Deze ervaring van verlies en dood is uniek en universeel tegelijk. Het wrede bestaan kan mensen hun waardigheid en menselijkheid ontnemen. Dan kan je je alleen voelen, zonder thuis, overgeleverd aan de elementen. Met nog maar één verlangen: terug naar huis, naar vroeger toen alles goed was.

Niet wegkijken

De confrontatie met menselijk lijden is pijnlijk en soms ondragelijk. Dat kunnen we ook ervaren in ons eigen omgeving. Maar als we daarvan wegkijken verliezen we onze empathie en daarmee onze eigen menselijkheid. Bovendien raakt dan ook de hoop uit beeld. Maram schrijft: “Mijn huis is platgegooid, mijn familie gedood maar ik steek een kaars aan voor mijn vijf maanden oude baby in dit donkere bestaan.”

Als Maram een kaars aansteekt voor haar kind kunnen wij niet wegkijken en de hoop verliezen. Laten wij proberen, hoe moeilijk ook, haar voorbeeld te volgen.