Zwevend richting 15 maart

Bent u er al een beetje uit, wat het moet worden op 15 maart? Ik zweef mijzelf een ongeluk en word heen en weer geslingerd tussen allerlei emoties waarvan ik nooit had gedacht dat die gekoppeld konden raken aan verkiezingen. Was het eerst nog lichte verbazing, nu lees ik hier in Afghanistan de Nederlandse kranten en bekijk wat programma’s met groeiend ongeloof, gevoelens van schaamte en soms zelfs regelrechte woede. Zo’n mooi land waarin zo’n dramatisch slecht toneelstuk wordt gespeeld, dat ik het bijna niet kan geloven. De dames en heren politici doen mij denken aan groep 4 van de basisschool waar ik jaren geleden stage liep, alleen waren ze daar een stuk jonger en mochten daar nog volop fouten worden gemaakt. En als je het als leerling echt te bont maakte, dan moest je even de gang op, of mocht je even niet meespelen.

Laten we het schoolklasje eens afgaan. In elke klas zit altijd wel een jongetje of meisje dat erg met de dieren is begaan. Het lukt maar niet om dat stigma van zich af te gooien en te laten zien dat hij of zij meer kan dan wéér een spreekbeurt over walvissen of pony’s. Zo’n kind heeft altijd een beetje afzonderingsdrang: ‘Nee, ik doe niet mee aan een groepsactiviteit, ja ik doe toch mee aan een groepsactiviteit’. Toch heeft zo’n kind veel meer in de mars, alleen blijkt dat pas jaren en jaren later. Maar het is een schat.

Die populistische boodschap, waar kennen we die van?

Er is ook altijd een kind in de klas dat helemaal niet lief is, en altijd ruzie heeft. Het kind dat het zandkasteel dat een klasgenootje heeft gemaakt in elkaar trapt en vervolgens bij de meester komt jengelen dat niemand met hem wil spelen en dat ze hem steeds maar uitschelden. Dit kind heeft een gebrek aan zelf-reflectief vermogen en het lukt maar niet om daar verandering in te brengen. Later, als zo’n kind groot is, zal het een opscheppende jongen tot ‘lek’ bestempelen en de dames waarop indruk gemaakt moest worden uitroepen tot een ‘Marokkaanse criminele organisatie’.

Als er dan vergelijkingen getrokken worden tussen het uitsluitende karakter van zijn boodschap en de populistische boodschap van ruim vijfenzeventig jaar geleden, dan is de wereld te klein want vergelijkingen tussen mensen uit die tijd en de geblondeerde kuif zijn niet hetzelfde. Nee, we moeten natuurlijk genuanceerd blijven: we bedoelen níet dat we de Grote Blonde Kuif vergelijken met mensen van toen die toestonden dat zovelen het leven lieten. We bedoelen mensen van toen die toen al die mensen nog niet om zeep hadden geholpen, maar alleen nog maar de mensen hadden gelabeld en uitzonderden van de normale wetgeving: díe. Sorry, sorry, mea culpa, o Grote Blonde Kuif. Wij zijn ook heel blij met de excuses die ú steeds maakt als u bijvoorbeeld per ongeluk wat moorden door elkaar gooit, of een grote groep landgenoten stigmatiseert.

Gendergelijkheid is ook maar een mening?

Ach, en dan dat jongetje met die gelovige ouders… Wetenschap is niet meer dan een alternatief, want in de bijbel staat het zoals het is. Later zal hij als zendeling de wereld proberen te verbeteren, en werkelijk, dat is een nobel streven. Ik zie ze met enige regelmaat in de landen waar ik werk. We vinden allebei dat we het goede werk doen en we doen ook echt allebei ons best, binnen de beperkingen van de realiteit. Ik vanuit een VN – auto waar ik niet uit mag, hij vanuit het kader van de bijbel.

Het blijft een enigszins lastige opzet: dat er bij al het goede werk dat gedaan wordt, toch steeds een lokale vertaling van het heilige boek verschijnt: vroeg of laat, maar uiteindelijk altijd. In een tweegesprek zal deze jongen opeens uitkramen dat ‘gendergelijkheid ook maar een mening is’. Zei hij dat echt? Ja, dat zei hij echt. Dus eerst ontleen je de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aan de bijbel, om vervolgens de strijd om gelijkheid die voorkomt uit het verschil dat juist door de religie is opgeroepen uit te roepen tot een mening. Het gaat hier om een fundamenteel recht van de mens, niet om zomaar een mening. Het schijnt een lastig concept voor het jongetje te zijn.

Schatten zijn het

En dan natuurlijk nog dat lieve klunsje, dat de ene wat minder slimme opmerking na de andere maakt, waar de rest van de klas liefdevol om moet lachen. ‘Ach, hij weet toch niet beter’, maar hij mag altijd toch weer meedoen van de rest. ‘Wat betekent die afkorting, AOW, meester? Of was het nou WAO?… Ooooh, ik weet het echt niet meer, maar het was wel belangrijk, dát weet ik nog wel!’

Zo’n klasje bij elkaar, wat zijn het toch een schatten. Net als op school gaat het 15 maart over de toekomst. Waar je je met elkaar op voorbereidt en zo goed mogelijk voor aan de start probeert te verschijnen. Ik weet het niet… wie o wie moet er nou toch aangekruist worden volgende week? De meest redelijke, of wordt het toch strategisch? … Ik zweef nog even door…