Ik mediteer, maar dan wel tussen aanhalingstekens

“Als we elkaar kwijt raken, zien we elkaar hier op deze hoek, goed?” Je gaat met wat vrienden naar een druk festival of je wilt vrij door een museum kunnen struinen zonder steeds op elkaar te wachten. Wat doe je dan? Je spreekt een plek af waar je elkaar weer tegenkomt, een meetingpoint. Ook ouders doen dat vaak met jonge kinderen. “Als je papa of mama kwijt bent, dan ga je terug naar de speelhoek en dan komen wij daar ook heen.” Misschien is het met meditatie wel hetzelfde, althans, zo ervaar ik het.

Vraag honderd mensen wat spiritualiteit is en je krijgt honderd definities. Voor mij heeft het bovenal te maken met het zoeken van de omgang met God. En dat kan vele vormen krijgen. Dat kan in groepsverband, in rituelen. Je kan God vinden in de ander, door je in te zetten voor je naaste. Je kan God proberen te doordenken, over God filosoferen. Je kan je in nood of blijdschap tot Hem richten in gebed. Ook kan je af en toe een moment proberen om gewoon in Gods aanwezigheid te vertoeven.

De roes van prille liefde

Het is moeilijk zo’n moment in woorden te vatten. Ik begrijp gevoelsmatig de dichters of mystici die het vergelijken met de roes van een prille liefde, hunkering en vervulling ineen. Maar hoe gelukzalig zo’n moment in Gods aanwezigheid ook voor je is, de praktijk is dat zulke momenten ook weer voorbij gaan. Blijkbaar is de mens niet gemaakt om hier permanent in te verblijven. We moeten door met ons leven; ons richten op onze taken in de wereld. En terwijl ik me richt op mijn dagelijkse bezigheden, op mijn werk, op de wereld om ons heen, raakt God een beetje uit beeld.

Te midden van de drukte van alledag kan ik vervolgens terugverlangen naar zo’n moment waarop God nabij voelde. Ik zoek opnieuw de omgang met God. Een spiritueel verlangen. Mijn manier om met dat verlangen om te gaan, is het zoeken van de stilte. Ik ‘mediteer’. Ik zet het tussen aanhalingstekens; ik heb er geen methode voor en weet eigenlijk niet zo goed wanneer iets meditatie mag heten. Maar ik neem een moment, zo lang als ik beschikbaar heb, en zoek mijn weg terug naar het afgesproken meeting point. Soms helpt een ritueel, een kaars, een tekst. Soms zit er eerst een stortvloed aan gedachten in de weg, maar als dat wegebt realiseer ik me dat ik slechts die ontmoeting met God zocht.

God als water in de vissenkom

Een van de broeders in Zundert gaf me ooit eens een korte uitleg van de Zen-meditatie die zij dagelijks in alle vroegte beoefenen. Voor hem was die vorm van meditatie niet alleen gericht op een geestelijk leeg worden, maar vooral op het je openstellen voor Gods aanwezigheid; je als het ware laten vullen met die Aanwezigheid. We zijn, zo stelde hij, als vissen in een vissenkom: zoals een vis omringd is door het water in de kom, zo is de ruimte waarin we ons bevinden, gevuld met Gods geest, Gods aanwezigheid, altijd.

Maar evenmin als de vis zich bewust is van het water, zijn wij ons bewust van Gods nabijheid. Het is zaak om onze aandacht op die aanwezigheid te richten, ons bewust te worden van het ‘water’ om ons heen. Ik kon het beeld van die broeder goed volgen en waagde het erop. Daar vond ik mijn meeting point, een moment met God. Het was dichterbij dan ik dacht. Nu, als ik ‘mediteer’, is dit wat ik zoek. Me even bewust worden van Gods nabijheid. De rust vinden om terug te keren naar ons afgesproken meeting point.