Moeder en zoon: Lekker tegen de gewenste richting in rijden!

Lieve Jan

Inderdaad, tot mijn grote vreugde ben ik nu thuis in Bilthoven, tussen ‘mijn’ eigen bomen. En gisteren gebeurde hier iets dat mij hogelijk verbaasde. De gemeente Bilthoven – die zich mag verheugen in het hoogste aantal vrijmetselaars binnen haar grenzen –  kreeg een monument aangeboden door de Nederlandse vrijmetselarij die haar driehonderdjarig bestaan viert. Wat mij hierin verbaast is het feit dat dit monument zeer officieel in de publieke ruimte wordt geplaatst en door de burgemeester in vol ornaat wordt onthuld. Ik weet niet zo goed wat ik ervan moet denken. Ik ben er zeer content mee, daar niet van, maar zou dat ook kunnen met een crucifix of een halve maan?

Op de rotonde bij het station, waar alle verkeer langs gaat, zijn drie grote metalen cirkels geplaatst, met de bekende maçonnieke symbolen van passer en winkelhaak. Je kunt ze echt niet missen. Boven elk cirkel, een spreuk. En om die teksten gaat het mij vandaag. Heel lang geleden – je moest een jaar of acht zijn geweest – raasden we in onze onvolprezen Dauphine zo snel mogelijk door Joegoslavië heen. Die verschrikkelijke autoput! Gauw naar Griekenland! Doel: Delphi, met de tempel van Apollo waarop de spreuk gnoti seauton, ken u zelve prijkte. Dezelfde spreuk prijkt nu op de eerste van de drie cirkels van het monument in Bilthoven. Op de tweede staat: de medemens tot steun. Daar kan redelijkerwijs niemand tegen zijn, dunkt mij. Maar op de derde lees ik: op U komt het aan.

De redding is nabij
Dat is nogal wat, vind ik, ’s ochtends vroeg op je nuchtere maag op weg naar kantoor. Het is wel waar, maar ik vind het aanmatigend klinken. De tekst die wij Remonstranten aan het einde van de kerkdienst gebruiken geeft meer ruimte vind ik: En gaan wij van hier naar ons huis en onze levensopdrachten onder Gods zegen. Aan een ieder om te bepalen in vrijheid welke levensopdrachten dat zijn en hoe die het beste vervuld kunnen worden. Daar hoef ik niet dreigend aan herinnerd te worden.

Maar zie: de redding is nabij. Die derde spreuk hanteert een ouderwetse beleefde aansprekingsvorm. Er staat: Op U komt het aan. Met hoofdletter U. Zou dat U niet evengoed degene kunnen zijn die wij op zondag om een zegen vragen? Zou dat in de publieke ruimte wel mogen denk je?

Lieve groet,

Christiane

Lieve Christiane

De afgelopen dagen was ik bij je, in Bilthoven. Het was zoals altijd eigenlijk, een goede mengeling van goed eten, diepe gesprekken, stompzinnig giechelen en een James Bond of een paar afleveringen Star Trek. Toen ik nog in Nederland woonde, deden we dat zo nu en dan een of twee dagen. Nu ik van ver moet komen doen we dat een aantal dagen aaneengesloten. Want we kunnen moeilijk voorspellen wanneer die goede gesprekken komen, of dat we alleen tot het giechelen over wat we zien, horen en meemaken geraken. En natuurlijk om gewoon zoveel tijd als mogelijk samen door te brengen. Door de omstandigheden, maar ook door de cursussen aan het remonstrants Seminarie waar ik aan begonnen ben, gaan we steeds vaker meteen de diepte in. En lachen we gelukkig daarna. Over Meneer Broccoli die elke James Bond regisseert en wanneer jij iemand die je dwarszit voor vervelende klier uitmaakt, op je scootmobiel tegen het verkeer in. Godzijdank is dat ding oranje en ben je niet te missen. Nou ja, gelukkig dus wel.

Waar we het ook over hebben gehad, dit weekeinde, was je afscheidsdienst in Rotterdam. Wat een geweldig mooie dienst was dat! Vooraf kreeg ik voorleesles van je, en gingen we samen door de preek omdat er aan het einde een knik in de redenering zat. Nadat we die hadden gevonden, kon de tekstuele knik afgesloten worden met je afsluitende knik naar ons allen: ‘Zo moge het zijn’. En dan zijn we bij de Vrijmetselaars: ‘Op U komt het aan’. Maar wie is nou die ‘U’ vraag je…

Op de scootmobiel tegen het verkeer in…
Je koos als lezing in de dienst van afgelopen zondag in Rotterdam de tekst: ‘Hij heeft je vuur en water voorgezet, strek je hand uit naar wat je verkiest’. Kortom, kies je voor het goede of het kwade, voor het moeilijke of het gemakkelijke pad – beide vertalingen zijn mogelijk. Bij de tweede vertaling is de gedachte dat de weg van het geloof vaak moeilijker is dan het ‘lang leve de lol-pad’. Als ik diep in de nacht met piepende oren en gesloopt van het dansen met net teveel drank op naar huis loop, vraag ik me dat wel eens af, maar dat is een ander gesprek. Als er dan een God moet zijn, hoop ik dat hij/zij/het van dansen houdt en ook zo nu en dan eens te diep in het glaasje kijkt, of op de scootmobiel eens lekker tegen de gewenste richting ingaat.

De maçonnieke tekst ‘Op U komt het aan’ past voor mij heel goed bij ‘Gaan wij van hier naar ons huis en onze levensopdrachten’. Beide kunnen prima zonder God, maar ook mét God, al naargelang je overtuiging. Vraag is voor mij, als het erop ‘aan komt’ kan je er dus ook ‘af gaan’. En wat is dat nou? Voor mij is dat níet het geloof, maar wel de keuze tussen het goede en het verkeerde doen. En daar zijn we stuk voor stuk, allemaal, zélf verantwoordelijk voor. En al die geloven hebben dergelijke ‘levensopdrachten’. Het zou mooi zijn als die er overal mochten staan en dat die niet ‘no go area teksten zijn’ omdat ze populistisch gevoelig liggen. Met één voorwaarde: dat we net als jij  – en als je erin wilt geloven net als God – zo nu en dan eens lekker tegen de gewenste richting in mogen!

Ik houd van je,

Jan