Wie zit er naast jou bij het kerstdiner, je moeder, een Syriër of allebei?

Vierhonderd vluchtelingen kwamen er begin september wonen in de voormalige Koepelgevangenis in Arnhem. Binnen een dag zaten we met 23 vertegenwoordigers van verschillende instanties om tafel: moskeeën, kerken, vrijwilligersorganisaties, scholen, het Leger des Heils en de gemeente Arnhem. Binnen een uur was het platform “Arnhem voor Vluchtelingen” opgericht met een kernteam van vier coördinatoren voor onder meer vrijwilligers en de diverse media.

Het resultaat is een geoliede machine die alle ideeën, acties en initiatieven van betrokken Arnhemmers in kaart brengt en up-to-date houdt, mensen met elkaar verbindt en bovenal: zich inzet om voor de vluchtelingen iets van een thuis te creëren.

Lekker eten

Eén van die initiatieven is Diner bij de buren. Vluchtelingen die weer eens in een gewoon gezin willen eten kunnen zich hiervoor aanmelden en die gezinnen zijn er in diverse soorten en maten. De vrijzinnig protestantse-remonstrantse Parkstraatgemeente uit Arnhem is hier meteen ingesprongen en zo hebben we nu twee keer gekookt voor een groep van twaalf mannen, met elkaar gegeten, de afwas gedaan, geschaakt – wij verloren -, gesjoeld en backgammon gespeeld.

Toen de mannen weer werden teruggebracht naar de Koepel, kwam de werkelijkheid van een leven als vluchteling schrijnend dichtbij. Twee mannen in één cel, die natuurlijk niet op slot gaat, maar toch een cel blijft. In deze kleine ruimte moeten ze het met elkaar zien te rooien en naarmate de tijd verstrijkt, wordt verveling een dreigende factor.

Vluchtelingen in niemandsland

Natuurlijk, er worden allerlei activiteiten georganiseerd, van bootcamp tot muziek maken, van schaakwedstrijden tot Nivon-natuurwandelingen – Arnhem voor Vluchtelingen heeft nu zo’n 900 vrijwilligers in zijn database staan en op 420 vluchtelingen is dat een indrukwekkend en hartverwarmend aantal – maar deze mannen leven feitelijk in niemandsland. Voordat ze de Nederlandse molen door zijn, gaat er veel tijd overheen. Tijd, waarin ze feitelijk weinig tot niets kunnen doen en etentjes zoals bij ons in de Parkstraatgemeente een groot feest zijn.

Bij het laatste diner zat ik naast een Syrisch-katholieke man uit Homs, die vertelde over de bombardementen en pater Frans van der Lugt, die hij goed had gekend. Wat kwamen de beelden die we op tv hadden gezien toen dichtbij. Er zijn zoveel beelden van de gruwelen in Syrië die wij in de westerse media niet te zien krijgen, we kunnen ons nauwelijks een reëel beeld vormen van de dreiging waarmee de mensen daar dagelijks leven. Het moet zo’n mooi land zijn geweest. Een land waar, voordat er burgeroorlog was en IS zijn onvoorstelbaar wrede opmars begon, moslims, christenen én atheïsten – want die zijn daar ook gewoon – vredig naast en door elkaar leefden.