De Holocaust krijgt een begrijpelijk gezicht door dat ene Joodse vermoorde kind #Auschwitz

Vijf jaar ben ik betrokken geweest bij het joodse gedenken van de Shoah in Rotterdam. Ik was gevraagd om voorzitter te zijn van een club die een kindermonument maakte, een monument met daarop de namen van alle vermoorde joodse kinderen uit Rotterdam. Eerlijk gezegd: toen ik voor het eerst er van hoorde, twijfelde ik. Hadden we echt een nieuw monument nodig? Er waren toch genoeg monumenten. Kon het niet meer met wat we hadden?

Toen ik eenmaal aan het werk ging, werd me steeds duidelijker hoe nuttig het was. We maakten een monument voor 686 vermoorde kinderen. Van baby tot 13 jaar, de leeftijd van de joodse volwassenheid. En we maakten een onderwijsproject. Jaarlijks houden leerlingen van de groepen zeven en acht van een groot aantal Rotterdamse basisscholen zich een tijdje bezig met een van de kinderen uit die tijd. ‘Jij hoort bij mij in de klas’ is de confronterende titel van het project. Er zijn in Rotterdam nog veel scholen waren dat concreet voor geldt. Kinderen die daar op school zaten, al is het tachtig jaar geleden, die niet meer kwamen. Kinderen nu proberen te achterhalen wie die jongen of dat meisje was. Waar woonde ze? Had hij broertjes of zusjes. Een enkel kind krijgt een gezicht en het komt heel dichtbij.

Bevrijding van Auschwitz

Vandaag gedenken we de bevrijding van Auschwitz. Of beter: we staan stil bij de verschrikkingen die daar plaatsvonden. En dan gaat het om getallen die onbegrijpelijk zijn. Onvatbaar en zo abstract dat het je bijna niets meer zegt. Zo’n kindermonument brengt het terug tot een begrijpelijke schaal: één kind, met een gezicht en een verhaal. Een kind dat met een naam en een verhaal teruggebracht wordt in de herinnering.

Dat is de uitdaging van vandaag: het gaat niet om zes miljoen mensen die vermoord werden, maar om zes miljoen keer dat één mens van vlees en bloed werd omgebracht. Laten we ons daar telkens voor openstellen.

Tjaard Barnard was van 2012-2017 voorzitter van Stichting Loods 24 en Joods Kindermonument in Rotterdam. Voor meer informatie over het kindermonument zie: https://www.loods24rotterdam.nl/