De vraag die tussen neus en lippen gesteld wordt

De vraag die tussen neus en lippen gesteld wordt

17 maart 2017
Geschreven door Martijn Junte

Hoe gaat het met je? Als die vraag gesteld wordt, kan het zomaar zijn dat er iets is: ziekte, verdriet, ongemak, gemis. Dan wordt hij vaak met nadruk gesteld. Niet uit belangstelling alleen, maar vooral ook om betrokkenheid uit te drukken. De vraag wordt echter veel vaker tussen neus en lippen door gesteld, omdat het beleefd of gebruikelijk is. Dat zouden we makkelijk af kunnen doen als prietpraat. Het is misschien ook wel prietpraat, maar dan wel met een belangrijke functie.

Ooit liep ik daar tegenaan. In mijn studententijd werkte ik in een gezinsvervangend tehuis (GVT) voor mensen met een beperking. Met een van de bewoners, laten we hem Koen noemen, was het contact nogal oppervlakkig. Niet onplezierig, overigens, maar hij koos daarvoor. Hij was erg zelfstandig en nogal op zichzelf. Hij hield van zijn privacy en zonderde zich vaak af op zijn kamer. Wat de anderen deden, boeide hem eigenlijk niet. Hij hield zich liever bezig met zijn hobby, het rubriceren en archiveren van zijn verzamelingen, maar het fijne ben ik er nooit van te weten gekomen. Op dagen dat ik werkte zocht ik hem wel op. Ik klopte bij hem aan om even gedag te zeggen. Als ik klopte, riep hij vrolijk: “Ja, binnen, mijnheer Martijn!” Ik liep dan zijn kamer in en vroeg hem hoe het ging. Zijn vrolijke uitroep contrasteerde nogal met zijn wat norse ‘Slecht’ of het stuurse zwijgen. Er werd me echter meermaals verzekerd dat dit hoorde bij Koen.

Hoe gaat het? Dat weet ik niet…

Nu waren er meer mensen met eigenaardige gedragingen, dus ik accepteerde dat. Totdat op een dag mijn leidinggevende me aansprak en vertelde dat Koen het onprettig vond als ik steeds bij hem langs ging. Hij wilde met rust gelaten worden. Dit verbaasde mij net als haar, maar ze wist er weinig meer over te zeggen. Uiteraard willigden we zijn verzoek in. In een GVT heb je al weinig privacy en nauwelijks invloed op je dagindeling, dus zo’n uitdrukkelijk verzoek om privacy wil je niet weigeren.

Het duurde echter niet lang tot hij me, toen ik eens langs liep, riep en vroeg of ik even op zijn kamer wilde komen. Hij zei: “Jullie hebben het niet goed begrepen. Ik vind het fijn als je even langs komt en bij me binnen loopt. Ik vind het alleen vervelend als je steeds vraagt: “Hoe gaat het? Dat weet ik namelijk niet.” Het was ontroerend eerlijk en pijnlijk tegelijk. Uit het gesprekje dat we hadden, bleek dat Koen zich bewust was dat de vraag “Hoe gaat het met je?” bij het normale sociale verkeer hoorde. Tegelijk realiseerde hij zich dat hij, als die vraag gesteld werd, er buiten viel. Hij had geen antwoord paraat zoals de meesten van ons.

Niet iedere gelegenheid geschikt

Zo werkt die vraag blijkbaar: met deze vraag stemmen we af wie we tegenover ons hebben en hoe de vlag erbij hangt. We doen dat routineus en vanzelfsprekend. We laten de vraag ook niet echt toe. Dat is ook niet de bedoeling, we worden even ‘sociaal in de ogen gekeken door de ander’. Toen ik bij de Britse socioloog Anthony Giddens de stelling tegen kwam dat normaliteit afhangt van je bekwaamheid in de alledaagse omgang (hoe ga je staan, wat zeg je, hoe geef je antwoord) dacht ik meteen aan Koen. Ik nam me toen nog meer voor om de vraag zo min mogelijk achteloos te stellen. Want het betekent iets als iemand je vraagt hoe het gaat. De vragensteller mag zich daarvan bewust zijn en zich realiseren dat niet iedere gelegenheid geschikt is om er antwoord op te geven.

Ik dacht hieraan toen ik in de afgelopen weken werkte aan mijn jaarverslag. Dat is een overzicht van de dingen die ik gedaan heb in 2016. Het is namelijk tegelijk ook deze vraag aan jezelf stellen: Hoe gaat het met je? Ik heb, toen ik me dat realiseerde, even de tijd genomen om ook deze vraag te beantwoorden. Hij gaat toch over meer dan alleen hoe ik me voel of hoe ik vind dat het gaat. Het gaat er ook om dat we met elkaar afstemmen hoe de vlag erbij hangt.

En, vraag jij je nu af misschien, hoe gaat het met de dominee?

Over Martijn Junte

Martijn Junte

Martijn Junte is remonstrants predikant in de remonstrantse gemeente Waddinxveen. Bovendien is hij godsdienstleraar op een middelbare school en yoga-docent.

Gerelateerd

20 maart 2024

In Balans. Uit Balans #40dagen

‘Ben je nog steeds in balans’ vroeg een kennis me toen we via LinkedIn weer contact kregen. Ik voelde een licht prot
13 maart 2024

Waar geef jij je aandacht aan? #40dagen

Nadenken over de vraag: waar richt ik mijn aandacht op in het leven, wat zou dat koninkrijk voor mij, voor ons kunnen be
7 maart 2024

De ander als venster op Pasen #40dagen

De telefoon gaat. Het is mijn collega met een nieuwe aanmelding. Een huisarts vraagt onze inzet bij een patiënt met een