Hebe deine Augen auf zu den Bergen #Psalm 121

Op zondag 8 maart – toen we voorlopig voor de laatste keer nog gewoon zongen in de kerk – zong het Hoeksteenkoor in de dienst het ‘Hebe deine Augen auf’ uit het oratorium ‘Elias’ van Felix Mendelssohn-Bartholdy. Ik vond op YouTube een prachtige uitvoering van de Regensburger Domspatzen. Voor mij persoonlijk een herinnering aan de tijd dat ik als student dit wereldberoemde koor vele malen live mocht horen in de kathedraal van deze mooie stad.

Nu mogen we voorlopig helaas niet meer zingen. Er is niets mis met mooie momenten van stilte in een dienst. En gelukkig mogen we nog wel luisteren naar de mooie, vertrouwde klanken van het orgel en de vleugel. Toch kijk ik persoonlijk uit naar het moment dat we allemaal weer mogen zingen en onze dienst afsluiten bijvoorbeeld met de prachtige cantate van Bach ‘Nun danket alle Gott’ (om in de sfeer van mooie, Duitse muziek te blijven).

Ik sla mijn ogen op naar de bergen

Het genoemde oratorium vertelt over de profeet Elija, maar het ‘Engelsterzett’ is duidelijk geïnspireerd door de woorden van psalm 121:

Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp?
Mijn hulp komt van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft. […]
Hij zal je voet niet laten wankelen.
Hij behoedt je voor alle kwaad, Hij waakt over je leven.

Gemeentelid Joke Tupan – Kaiser kreeg aan het begin van de coronatijd van haar zoon Arjan via e-mail een foto van haar kleinzoon Oliver wandelend in de bergen. Hij schreef – geïnspireerd door die foto – het gedicht Led by al litttle hand.

Mountains hold no fears
for you, they simply seem
a place of adventure and cheer.

I see the adventures too, all right,
but my stomach turns
at the sight of dizzying heights.

I hold back.

Your little hand takes mine
“Come on dad, it will be fine.”

It wil be fine

‘It will be fine.’ Dat is volgens mij ook de gedachte die psalm 121 ons mee wil geven. Het is een bedevaartspsalm, een lied voor onderweg. Waarschijnlijk niet voor de heenreis, maar voor de gevaarlijke reis terug naar huis. ‘Vanwaar komt mijn hulp?’, is de vraag van de pelgrim die na zijn verblijf in de tempel in Jeruzalem weer op reis gaat. Hij is misschien op één van de hoogtijdagen (Pesach, Pinksteren of het Loofhuttenfeest) in de stad geweest. De stad, waar God de mensen trakteert op het feest van de verzoening, de heling van hun bestaan. Hij heeft gebeden, gezongen, gedanst en gevierd, maar nu is het tijd om weer terug te gaan naar het gewone leven.

De weg terug is bepaald niet zonder risico’s. De bergen die de pelgrim rondom Jeruzalem ziet, worden voor hem tot een beeld van alle dreigende gevaren die voor hem liggen. ‘Ik sla mijn ogen op naar de bergen’, zegt de dichter, ‘en mij overvalt benauwdheid en angst.’ Bergen van gevaar kunnen op onze levensweg op ons afkomen. We kunnen allerlei barrières op onze weg aantreffen. We kunnen struikelen. Ten einde raad roepen we dan misschien uit: ‘Van waar komt mijn hulp?’.

God zal je bewaren

Wees er maar gerust van overtuigd, is het antwoord van de psalm, wat er ook gebeurt, Hij, de Gever van leven, de Bron van alles wat is en zal zijn, zal je bewaren. Het lijkt alsof de dichter vanuit zijn eigen hart het antwoord voelt opwellen dat hij ook in de tempel zo vaak heeft gehoord: ‘Mijn hulp is in de naam van de Heer, die de hemel en de aarde gemaakt heeft.’ Dat echoot nog na. De rest van de psalm is het antwoord van de priester die de pelgrim bij het weggaan – net als bij ons aan het eind van de dienst – de zegen meegeeft voor onderweg: ‘De Heer zal u bewaren!’. Deze woorden worden waar langs de weg van geloof en vertrouwen. Deze psalm is bedoeld als een zegen en als een belofte die wij ons mogen toe-eigenen door erop te vertrouwen: geloof het en het zal u geworden! It will be fine. Ook ik wil sluiten met een korte zegenbede:

Behoed ons, bewaar ons, zegen ons,
Gij die ons hebt toegekeerd naar elkaar,
om elkaar te zegenen, te bewaren, te behoeden. Moge het zo zijn!