Over Jezus en de Netflix-serie ‘Sex education’

Hoe kom je ergens overheen? Ergens overheen komen, ook over een sloot, veronderstelt een cesuur, een kloof, groot gemis of diep gat. Over een sloot spring je nog heen, over een mentale breuk of over maatschappelijke verdeeldheid niet. Daarover heen komen vraagt iets meer, een herstelprogramma.

Inspiratie voor een remonstrants ‘Recovery Program’

Inspiratie voor zo’n herstelprogramma ( zeg maar een remonstrants Recovery Program) vond ik door te kijken naar het tweede seizoen van de Netflix-serie Sex Education. Het duurde even voor ik het door had, maar de verhaallijnen van de serie lopen bijna parallel aan veel vertellingen waarin Jezus figureert. De overeenkomst is het concept van de ‘hervertelling’, een vorm van post-traumatische therapie die voor ogen heeft om het zinloze of onmogelijke toch betekenis te geven. Of menselijk en dus weer iets mogelijk te maken. De overtreffende trap van deze psychologische strategie is trouwens het Paasverhaal dat Jezus’ dood verwerkt en een plekje geeft.

De aantrekkingskracht van Netflix’ Sex Education

De aantrekkingskracht van zowel veel nieuwtestamentische verhalen als Netflix-series als Sex Education is dat uiteindelijk ‘het goede het kwa(a)d(e) overwint’. Je hoort en ziet verhaallijnen waarin de centrale protagonisten, enerzijds de leerlingen van Jezus uit de bijbel anderzijds die van de High School Babylon in Sex Education, stapje voor stapje en een voor een weer toegang krijgen tot hun emoties en op deze manier ook weer zicht krijgen op een mogelijke zin en betekenis van hun leven door de ruimte die er opnieuw komt voor de (eigen)liefde.

Verdriet blokkeert

Verdriet om het gemis of woede over maatschappelijke verdeeldheid en sociale ongelijkheid kunnen zo diep gaan of zo’n zeer doen, dat alles blokkeert, je gevoel weg is en het hele dagelijkse leven ontregeld wordt. Dan  lijkt het onbegonnen werk de pijn te verzachten, laat staan wonden te helen of de kloof te dichten. Het is gewoon teveel en je kan er niet meer tegen. Of tegen op. En er niets tegen in brengen.  De blijde boodschap van Jezus’ gelijkenissen en het goede nieuws van Sex Education laten echter een heel ander geluid horen: de mogelijkheid van herstel en genezing (recovery) in en door de liefde.

Herstel door hervertelling

Elk herstel begint met het herschrijven van het slechte verhaal (je deugt niet, je bent niet mooi, je bent niet goed of nergens goed voor of nergens goed in) in een nieuw script, een goed verhaal dat zomaar een ‘love story’ kan worden. Of eigenlijk altijd al is, omdat elk mens ‘pre-loved’ is ( ‘pre-loved’ komt uit een artikel van The Financial Times over vintage kleding, pre-loved clothes). Het vertellen van een goed verhaal is het hart van herstel: a good story makes sense of a bad trauma.

Een nieuwe liefde vinden

Slechte ervaringen, traumatische herinneringen of maatschappelijke misstanden (van sociale tot en met raciale) en seksuele ongelijkheid hebben allemaal als brandpunt (het gevoel van) machteloosheid. Machteloosheid is dodelijk: het gevoel gewoon er niet (meer) tegen op te kunnen. Niets (meer) te kunnen. Hier is dan voor een  herstelprogramma essentieel om met een tekst te komen die daar tegenin gaat ‘en kracht geeft en nieuw leven'(Uit: Lied 687);  of een nieuwe liefde.

In Sex Education is een van de hoofdrolspelers Otis. Zijn moeder is sekstherapeute. Hij is niet zo viriel haar adviezen zelf op te volgen, maar hij begint zelf een soort van kliniek met een vriend op basis van zijn moeders adviezen die allemaal eigenlijk op hetzelfde neerkomen:
omarm waar je je voor schaamt.

Strategie van de menselijke maat

Wat in zowel Jezus’ vertellingen als de geciteerde Netflix-serie zo bijzonder is, is dat gevoelens van machteloosheid gepareerd worden door een strategie van de menselijke maat. Een snelle scan: bij beide staat de mens centraal, de enkeling, niet de massa of de groep. Bij alle twee ligt de focus op het herstel van verhoudingen, waarbij zowel in de Teachings of Christ (om de Queen Mother van Engeland uit haar kerstboodschap te citeren) als in Sex Education het herstel komt uit het kleine gebaar, de lieve boodschap of de attente gift.

Veel is het niet, ‘maar wat ik heb dat geef ik u’ zegt Petrus (Handelingen 3:7).

Healing the world by words.

Het zijn steeds de kleine woorden die de grote kloof tussen mensen dicht, om het even of het een emotionele of maatschappelijke kloof is. Lieve woorden, een op een, slechten barrières tussen mensen. De grote woorden en het grote gebaar zijn bijna altijd toch net niet groot genoeg  om de kloof tussen (groepen) van mensen te dichten. Sterker nog, hoe groter het gebaar des te meer onmacht eruit spreekt .

Het lieve woord is altijd en overal proportioneel. Voor iedereen, overal en altijd. Het is de weerklank van die Stimme dessen, der uns Geliebte und Geliebter nennt; Gott, die Liebe ist (Uit: Henri Nouwen, Mit einem weiten Herzen).