Witte Donderdag: Jezus’ laatste maaltijd met zijn leerlingen

Vorige week maandag luisterde ik in De Kapel in Hilversum naar de lezing van een van de zes vrouwelijke rabbijnen die joods Nederland rijk is, Tamarah Benima. Ze vertelde dat het in een godsdienst, elke godsdienst, draait om drie elementen. Ten eerste: verhalen, mythische verhalen; ten tweede: rituelen, vaste, herhaalbare handelingen; en ten derde: een plek, een heilige plaats.  Deze drie middelen helpen de gelovige om een oversteek te maken van het alledaagse, het zichtbare, het hier en nu naar de niet zichtbare wereld, voorbij het hier en nu.

Hoe doet het christendom dat? Als het gaat om dood en leven, kwaad en goed, straf en vergeving biedt de bijbel volop verhalen, met name het verhaal van Jezus van Nazareth. Dat verhaal biedt herkenning en perspectief. Dat is wat de luisteraars van de Matthaus Passion ieder jaar ervaren. De vernedering die Jezus ondergaat, bespot, bespuwd, zoals bedelaars in Madrid dat worden en vluchtelingen. De angst ten dode toe, die wij zelf ook kunnen voelen als het om onze gezondheid of onze eigen dood gaat. De beangstigende stem van het redeloze en boze volk dat roept: kruisigt hem, kruisigt hem, kruisigt hem of roept: minder, minder, minder. Herkenning, ja, maar ook transcendentie, het daarboven uit komen, de heilige verontwaardiging van ‘maar dat willen wij niet, we gaan werken aan recht en aan vrede’, maar ook: ‘we weten dat we niet in de steek gelaten worden als we werken aan een wereld waar het er anders aan toe zal gaan’.

Vieren en gedenken van het Avondmaal

Het christendom biedt vervolgens rituelen: de doop die het voor een kind en zijn ouders zichtbaar en ervaarbaar maken dat ze geborgen zijn, veilig in Gods hand; het avondmaal, het breken en delen van brood en wijn, dat wat iedereen nodig heeft om te leven. Het is vandaag Witte Donderdag. Veel christenen vieren dan het Avondmaal en gedenken Jezus’ laatste maaltijd met zijn leerlingen. Zichtbaar wordt in dit gebaar dat je samen bent, dat anderen met je delen, dat God het leven met ons deelt.

Het christendom heeft tenslotte ook plaatsen, heilige plekken, waar je iets van God kan ervaren: Jeruzalem, of Lourdes of een kerk, of je huisaltaartje. Misschien is er voor jou een heilige plek in de natuur, zoals Mozes God tegenkwam op een berg.