Hoop voor de kerk in Syrië en Irak

Gehoor gevend aan de oproep van kerkelijke leiders uit Syrië en Irak, maar ook van Syrische christenen in ons land organiseren kerken en organisaties van februari tot juni een publiekscampagne om de nood en hoop van de Kerk in Syrië en Irak onder de aandacht van de Nederlandse bevolking te brengen, van christenen en van niet-christenen. Beeldmerk van de campagne is het geschonden kruis waarvan één arm weggeschoten is. Zo nijpend is de situatie voor de Kerk in Syrië en Irak. Het is onaanvaardbaar dat deze oude christelijke gemeenschappen vernietigd en uitgewist worden. Ze zijn daar sinds geworteld en hebben recht er te zijn. Niet alleen dat, ook als minderheid zijn ze belangrijk voor de toekomst. Daarom gaat het in deze campagne om de hoop voor de Kerk in Syrië en Irak. De Kerk daar geeft niet op. Bovendien, door het getuigenis van christenen daar zijn ze voor ons, christenen in Nederland, een teken van hoop. Laten we luisteren naar hun verhalen, voor en met hen bidden en hen zo goed mogelijk steunen om door deze verschrikkelijke oorlog heen te komen.. 

“Als jullie het goed met ons voor hebben, bid dan met ons dat de oorlog eindigt, help ons dan de christenen te steunen die besloten hebben om te blijven, help ons dan hen te helpen in hun strijd tegen mislukking en bij hun inspanningen om te bouwen en te blijven!” aldus mgr. Jean-Clément Jeanbart, de Grieks-katholieke aartsbisschop van Aleppo, in zijn appèl van 7 juli 2015. Hij deed zijn oproep op een moment dat zijn stad Aleppo door beschietingen en gevechten zeer zwaar getroffen was. Sindsdien is de situatie in Aleppo en heel Syrië alleen maar verslechterd. Bijna de hele infrastructuur van het land wordt door deze oorlog verwoest: fabrieken, winkels, scholen, ziekenhuizen, elektriciteitscentrales, wegen en spoorwegen. “Geconfronteerd met de ellende waaraan we ten prooi gevallen zijn, kunnen we alleen nog maar vertrouwen op Gods barmhartigheid. Alleen die kan ons bevrijden en vrede herstellen in ons land. We bidden dat het Heilig Kruis van onze Heer diegenen die de macht hebben verlicht. We kunnen paus Franciscus alleen maar danken voor zijn herhaalde oproepen en onophoudelijk gebed voor vrede in Syrië.”

Christen – Antiochië

In de naam is eigenlijk ieder christen verbonden met Syrië. In Antiochië, één van de grote steden van het oude Romeinse Rijk, werden de volgelingen van Jezus immers voor het eerst christen genoemd. De evangelist Lucas kwam er vandaan en onvergetelijk en belangrijk is voor ieder christen de bekering van Paulus op weg naar Damascus. Paulus, apostel van de verzoening en de hoop in Christus naam.

De Kerk in Syrië heeft de eeuwen doorstaan, maar is zoals overal in verschillende kerkgenootschappen uiteen gevallen. Voor het begin van de oorlog woonden er in Syrië ongeveer 23 miljoen mensen, waarvan bijna 10% christen. De Grieks-orthodoxe Kerk van het patriarchaat van Antiochië is met 1 miljoen leden de grootste kerk, de Grieks-katholieke Kerk van aartsbisschop Jeanbart telt ongeveer 250.000 leden, de Syrisch-orthodoxe 170.000 en de Syrisch-katholieke Kerk bijna 70.000. Daarnaast zijn er nog enkele andere, kleinere kerkgenootschappen. Het aantal christenen in Syrië is door de oorlog gehalveerd. Door de oorlog zijn miljoenen mensen binnen en buiten Syrië ontheemd geraakt. Er zijn volgens de VN al meer dan 250.000 doden gevallen. Andere schattingen komen bijna uit op het dubbele aantal doden.

Is er nog hoop?

Ondanks alle wanhoop en verbijstering over de terreur en de verwoesting die door de oorlog wordt aangericht is de hoop voor de Kerk in Syrië en Irak niet verloren. Luister naar het verhaal van pater Jacques Mourad, een Syrisch-katholieke priester, die in mei 2015 ontvoerd werd door IS en na vijf maanden gevangenschap in Raqqa met behulp van een moslimvriend kon ontsnappen. Na zijn vrijlating dankte hij allen die voor zijn vrijheid gebeden en hem geholpen hadden. In verschillende interviews vertelde hij zonder bitterheid en ongebroken over de periode van zijn gevangenschap in Raqqa en de kracht die hij uit zijn geloof putte om dit te doorstaan. p. Jacques blijft in Syrië en hoopt dat hij het door IS in augustus vernietigde St. Elias klooster in Quaryatayn uit de 6^e eeuw, waar hij prior was, weer op kan bouwen. Indrukwekkend ook is het verhaal van de Franciscaanse communiteit in de wijk Soulaymanieh van Aleppo. Hun huis werd zowel bij de beschietingen in april 2015 als in februari 2016 getroffen door mortierinslagen. Voor Kerk in Nood deed pater Ibrahim zijn verhaal. De raketbeschietingen zaaien dood en verderf en veroorzaken angst en paniek. De franciscanen blijven en helpen waar za maar kunnen. ‘Probeer u in te denken wat deze gezinnen doormaken wanneer ’s nachts om hen heen raketten inslaan, zonder dat zij ook maar een idee hebben van wat er nog gaat gebeuren. Een oude vrouw vertelde in tranen dat de mensen die nacht niet wisten wat ze moesten doen: wegrennen en de dood op straat in de ogen zien of thuis blijven en riskeren door raketten om het leven te komen? (…) Waarom wij  blijven? We geven niet op. We hebben het moeilijk, maar zijn niet verslagen. We hebben voedselpakketten gebracht naar de getroffen woningen, hebben met experts schade opgenomen en zijn met het herstel van ramen en deuren begonnen.’

“Hoe lang zult Gij mij nog vergeten?” (Psalm 12)

In de ellende van deze oorlogsgebeurtenissen komen bij pater Ibrahim de woorden op van psalm 12: “Hoe lang nog zult Gij mij vergeten?” ‘Soms vraag ik mij af “Heeft de Heer ons verlaten?” We zijn op een punt waar het geloof tot op zijn grondvesten beeft, voor ons allen van de kleine kudde die nog over is in Aleppo. Christus vroeg aan Saul “Waarom vervolgt gij mij?” Het zijn de woorden die duidelijk blijk gaven van Zijn verbondenheid met ieder deel van Zijn heilig lichaam. Hij is hier, lijdend aan het kruis en Hij wendt zijn blik niet af van het lijden van Zijn volk; Hij is hier te midden van Zijn volk. Hij helpt Zijn mensen en staat hen bij via de barmhartigheid en het mededogen van Zijn apostelen, al wordt hun moed soms zwaar op de proef gesteld en worden zij door verslagenheid bevangen bij het zien van wat hun kudde wordt aangedaan. Zo is het voor ons, Franciscaner monniken. En daarom blijven we hier.’

Hoe kunnen wij hier in Nederland dan wanhopen. Laten we bidden voor vrede en hulp organiseren.

Geert van Dartel
Katholieke Vereniging voor Oecumene (KVvO), een van de dragende organisaties van de campagne. Zie ook: www.hoopvoordekerkinsyrieenirak.nl