Miniatuur – Op stand

Het droomeiland Bali, voor negentig procent hindoe, kent een kastensysteem dat verschilt van het Indiase kastenstelsel. Er zijn slechts vier kasten: priesters, edelen, handelaren en het gewone voetvolk. Alle mensen worden aangesproken in de taal die bij hun kaste past. Balinezen moeten dus drie Balinese talen leren om met elkaar te communiceren, plus het Bahasa Indonesia om hun landgenoten te verstaan, plus het Engels om de toeristen tegemoet te treden. Vijf talen. Je zou daar leraar zijn! En wij hier pielen over één moderne taal erbij of eraf! Ik denk met nostalgie aan vroegere tijden, toen Nederlanders internationaal bekend stonden om hun talenkennis. Niet iedereen kan Frans Timmermans zijn, natuurlijk. Maar volstaan met Nederlands en Engels en heel misschien één andere taal? Wat een armoei! Neem een voorbeeld aan Bali, zou ik zeggen.

Een kastenstelsel kennen we hier niet. Althans dat denken we. Maar weet u, ik waag het te betwijfelen. Toen ik in Amsterdam – Zuid woonde, woonde ik op stand. Je hoeft alleen maar door de Beethovenstraat te lopen om dat gewaar te worden. In Zuid heeft men het heel goed, met een succulente slager (zijn vlees dan), een kaasboer die alle chique hotels van Nederland bevoorraadt en een groentejuwelier waar een bosje prei vijf keer zo duur is dan op de Albert Cuyp. Maar ja, je moet wel wat voor over hebben om op stand te wonen, en dat betekent in de hoofdstad: IN Amsterdam – Zuid.

Sinds ik in Rotterdam woon, is mijn geografische perceptie van kasten en standen gaan schuiven. In Amsterdam woon je IN Zuid, op stand. In Rotterdam woon je OP Zuid, aan de andere kant van de Maas, en dat is heel wat anders. Want op Zuid tracht topambtenaar Marco Pastors de grote maatschappelijke problemen op te lossen. Daar is het niet op stand, maar komt zo nu en dan opstand.

Kasten en standen worden in Bali door geboorte bepaald. In ons land spelen rijkdom, achtergrond en opleiding een grote rol in het bepalen van je plaats op de maatschappelijke ladder. Maar dat er standen zijn is ontegenzeggelijk. En dat zorgt voor problemen.

Op een gegeven moment wordt de groeiende kloof tussen arm en rijk, kanshebbers en kanslozen onhoudbaar. Wie op stand woont krijgt te maken met opstand. Want zo is dit land uit het water ontstaan: uit de Opstand.

Berkvens en Berkvens