Diners pensant

Als predikant van de Nederlandse Kerk in Londen kreeg ik de specifieke opdracht mee om nieuwe groepen mensen aan de kerk proberen te binden. (De opdracht zal ook in remonstrantse kring niet vreemd in de oren klinken.) De Londense kerkenraad gaf mij alle ruimte en vooral tijd om met nieuwe vormen te experimenteren. Een succesvolle formule bleek de serie ‘diners pensant’. Ik kwam tot dit idee dankzij een boek van de Zwitserse filosoof Alain de Botton, ‘Religie voor atheïsten’. Hierin argumenteert hij dat de seculiere samenleving veel van religies kan leren over onder anderen gemeenschapszin en ethiek. Dat kan met name rond een maaltijd. Veel religies zijn ervan doordrongen dat de momenten waarop we voedsel (en drank!) tot ons nemen zich heel goed lenen voor gesprek over wezenlijke zaken. Ook de eerste christenen gingen aan tafel met elkaar in gesprek, terwijl zij brood en wijn met elkaar deelden.

In de loop der jaren is er een strakke formule in Londen ontwikkeld rond de diners pensant. Er was één lange tafel, met hooguit vijftien deelnemers. De samenstelling van de groep was van groot belang. Je wil immers een sfeer creëren waarin een ieder in alle vrijheid en vertrouwelijkheid zijn of haar gedachten en gevoelens kan delen. De deelnemers bevonden zich (net) binnen of net voorbij de rand van de kerk. Ik organiseerde de diners samen met een aantal zeer dierbare vrijwilligers, die met mij meedachten over thema’s, sprekers en vooral ook deelnemers. Het is toch minder verdacht als een collega of vriend je uitnodigt voor een diner in een kerk, dan een predikant! De formule was laagdrempelig: je kon een keer meedoen, en vervolgens per keer beslissen of je er een vervolg aan wou geven. Je zat nergens aan vast. De diners hadden tenslotte een strak en herkenbaar verloop. Ik opende met een bijbeltekst of een gedicht en vervolgens kreeg de spreker het woord. Om uiterlijk 21.30 uur rondden wij af.

Kerk als spiritueel huis

Dankzij de diners is er een vaste en hechte groep ontstaan van zo’n zeventig mensen, die zich verbonden voelde met de Nederlandse Kerk. En die zich met elkaar verbonden voelde! Het was een gemeenschap op zich. Ook buiten de diners zochten de deelnemers elkaar op. Uit deze groep kreeg ik een groot aantal verzoeken om voor te gaan in huwelijks- en doopdiensten. De zondagse diensten woonden zij niet bij, dat stond te ver van hen af. Maar de Nederlandse Kerk werd in de loop der tijd ook voor hen een spiritueel thuis, te midden van de hectiek van de stad.

Ook in Amsterdam ben ik begonnen met diners pensant, samen met collega Joep de Valk. Met een aantal oud-Londenaren begin ik de komende tijd aan diners op andere plekken in het land. Bijdragen van deelnemers en uit fondsen dekken de kosten. Het geeft mij goede moed. Onze christelijke traditie biedt ook in onze tijd vele aanknopingspunten voor ontmoeting en zingeving, en voor de herwaardering van de gewoonte om juist aan tafel goede gesprekken met elkaar te voeren.

Joost Röselaers
predikant in Vrijburg Amsterdam