Al een poosje liep ik na te denken over de vraag of er bij mij ook sprake is van mijden van het avondmaal, toen het volgende gebeurde. Ik kreeg toevallig het boekje ‘Wegen naar christelijke meditatie’ van Bastiaan Baan (uitg. Christofoor) in handen. Ik las daarin over het avondmaal en begreep plotseling meer van het proces waarin ik terechtkom, wanneer ik hoor dat er weer avondmaal gevierd gaat worden.Dat roept bij mij meestal een zekere schrik op.

Die schrik heeft, denk ik, te maken met een diep weten dat in het avondmaal Christus zich onvoorwaardelijk aan ons schenkt. Dat is meer een zaak van het hart dan van het hoofd. Dat dat ook nu nog iedere keer weer gebeurt. En dat we dan in zijn Licht komen te staan! Ik denk meteen aan de schrikreactie van de herders in het veld. De grote schrik waar zij door bevangen raakten bij het aanschouwen van het intense, bovenaardse licht van de engelenschaar. Er zijn veel andere voorbeelden in de bijbel van schrik bij de mensen aan wie het Goddelijke verschijnt. Dat licht is tweeledig.

Duistere kanten

Het brengt ten eerste onze duistere kanten aan het licht. Dingen die we voor onszelf eigenlijk niet willen weten en/of niet aan anderen durven te laten zien. Onze zonden, om het zo maar eens te noemen. Een zeer ongemakkelijk woord voor ons. Een woord dat irritatie oproept. Misschien omdat we niet durven te kijken of niet wíllen kijken…

Mij helpt het om aan mijzelf te bekennen dat ik vaak kwaad bewerkstellig in het klein, zonder dat ik het in de gaten heb. Ja, achteraf en dan meestal ook nog niet eens. Bijvoorbeeld: als ik in mijn leesgroep te vaak aan het woord ben geweest en anderen misschien belemmerd heb aan het woord te komen. Dat is diefstal. Of als ik iemand die het moeilijk heeft, een tijd geen aandacht heb gegeven, uit gemakzucht bijvoorbeeld. Ik was daar niet mijn broeders hoeder…

Dit is de banaliteit van het kwaad dat ik bewerkstellig wanneer ik ‘slapende’ leef. De oproep om deel te nemen aan het avondmaal schudt me wakker, laat me deze kanten van mijzelf zien en daaropvolgend de vraag of ik het dan wel waard ben daar aan deel te nemen. In dit proces zou je kunnen zeggen dat het hier gaat om licht dat van buiten komt.

Innerlijk licht

Maar er bestaat ook nog zoiets als ons innerlijke licht. Ik trouwens dat Christus daar ook de bron van is… Nelson Mandela sprak er prachtig over in zijn inauguratierede. Hij zei toen dat niet het duister onze grootste angst is, maar ons licht! Het licht dat ons aanspoort om opgericht te leven met onze kwaliteiten én onze kwetsbaarheid. Waardoor we kunnen en mogen strálen omdat we geboren zijn om de glorie van God tot uitdrukking te brengen en omdat we kinderen van Hem zijn. Hieruit spreekt voor mij niets dan vergeving en liefde van God. En hierbij bekruipt me dan vraag of ik dit wel durf, zó leven en daarmee gehoor te geven aan die oproep.

Dit alles speelt mee in de vraag of ik wel of niet aan het avondmaal ga deelnemen. Ik kan een soort van jaloers zijn op katholieke mensen die de mis bijwonen. Die in elke samenkomst ter communie kunnen  gaan. Vroeger vond ik rituelen uit gewoonte een gruwel.

Moed opbouwen

Nu denk ik dat als je elke keer dat je een dienst bijwoont deel kan nemen aan het ritueel van brood en wijn, je misschien daaraan ook moed ontleent en opbouwt. Wij protestanten kunnen, omdat het avondmaal maar een paar keer per jaar plaatsvindt steeds weer een beetje in slaap vallen en schrikken we op als het aangekondigd wordt.

We moeten er dan over nadenken en kiezen of we daar bij zullen gaan zijn. Dat heeft dan weer het voordeel, vind ik, dat het een moment van bewustwording kan zijn. Over hoe het met ons gaat, in onze ziel en onze geest. En dan kijken, en vooral  vóelen denk ik, of we ‘ja!’ durven te gaan zeggen op de uitnodiging om in de kring te komen om het geschenk van brood en wijn waarlijk te ontvangen.

Als léven schenkend voedsel dat ons vervult en ons doet  toegroeien naar onze ware bestemming.

Els Rotte, Gouda