Verder praten

De thematiek van deze Ad Rem nodigt uit tot met elkaar verder praten. Niet alleen omdat het onderwerp bij zovelen van ons leeft, maar ook omdat onze keuzes met betrekking tot leven en dood nooit losstaan van onze omgeving. Wat gebeurt er met onze naasten wanneer wij denken over (of toeleven naar) een zelfgekozen dood? In hoeverre weerspiegelt onze houding ten opzichte van euthanasie ons gelovig denken? En wat zegt het verlangen naar euthanasie over ons leven en samenleven?

Als redactie hopen we met dit themanummer niet alleen de individuele lezer aan het denken te zetten, maar ook het onderlinge gesprek te entameren. Als voorzet voor zo’n gesprek, bijvoorbeeld binnen de gemeente, reiken we hierbij een aantal vragen aan.

Als opmaat van het gesprek:

* In hoeverre houdt de vraag naar voltooid leven en euthanasie u bezig? Is uw denken over dit onderwerp in de loop der tijd veranderd en zo ja, op welke manier? Zijn er mensen met wie u hierover kunt praten? En met wie zou u er wel over willen praten, maar is dat in de praktijk niet zo makkelijk?

Bij het stuk over Van Holk:

* In dit artikel wordt verteld hoe de naaste familie van Van Holk het vermoeden heeft dat zijn sterven een zelfgekozen dood was. Wat zou de reden zijn geweest dat hij de keuze heeft gemaakt dit niet met anderen te delen? In hoeverre is de mogelijkheid om afscheid te nemen voor u belangrijk bij het sterven?

* In een van zijn publicaties stelt Van Holk dat ‘het onvoltooibare een grondtoon van het bestaan is.’ Eenzelfde gedachte komt naar voren in een boek van schrijfster Charlotte Mutsaers dat begint met de zin dat ‘elk leven in principe een Unvollendete is.’

Hoe verhoudt dit idee zich tot de ervaring dat je leven voltooid kan zijn?

Bij het interview met huisarts Jaap Schuurmans

* In de casus van de zogenoemde ‘koffie-euthanasie’ komen twee posities naar voren die tegenover elkaar staan. Schuurmans neemt zelf duidelijk positie in. Hoe kijkt u tegen deze kwestie aan? Welke overweging spelen bij u een rol?

* Jaap Schuurmans maakt onderscheid tussen een wils- en een wensverklaring. Wat bedoelt hij daarmee? In hoeverre vindt u dit een zinnig onderscheid?

* “De dood wordt nooit mooi”, zo stelt de geïnterviewde. Kunt u zich in deze uitspraak vinden of kan de dood wel degelijk mooi zijn? En zo ja, wanneer is dat het geval?

Bij het artikel over Mirjam Hulzebos en haar dochter Sara

* In dit indrukwekkende verhaal wordt verteld hoe er bij de behandelaren van Sara eigenlijk geen ruimte was voor haar doodswens. Hulzebos loopt aan tegen ‘het grenzeloos optimisme over de mogelijkheden in de psychiatrie’. Wat ligt er achter dit optimisme denkt u? Hoe kunnen wij mensen in de situatie van Sara en Mirjam nabij zijn? Waarom blijkt dit in de praktijk vaak zo moeilijk?

Tot slot

In hoeverre wordt het gesprek over euthanasie in onze samenleving op een goede manier gevoerd? Welke bijdrage kunnen wij als kerk daaraan leveren?

Kim de Berg