1943 – Viering 300e sterfdag Episcopius

In 1634 richtten de Remonstranten een kweekschool op in Amsterdam, de voorloper van het huidige Seminarie. De eerste hoogleraar was Simon Egbertszoon Bisschop (1583-1643). Zijn naam is – zoals toen gebruikelijk was onder wetenschappers – gelatiniseerd naar Episcopius. De 300^e sterfdag van Episcopius viel in 1943 midden in de Tweede Wereldoorlog. Je kunt je voorstellen dat de Remonstranten daar aandacht aan wilden besteden, maar dat er tegelijkertijd niet veel buitenissigs mogelijk was. Curator George Johan Sirks (predikant in Amsterdam, later ook hoogleraar) stelde het als bespreekpunt aan de orde bij een curatorenvergadering. Hij moest nog wel uitzoeken waar het graf van Episcopius te vinden was. Dat bleek nog niet eenvoudig. In de Westerkerk, dat was bekend. Er volgde een zoektocht in het archief en de begraafboeken van de Westerkerk. Uiteindelijk ontdekte hij dat Episcopius en zijn vrouw een graf deelden met twee latere hoogleraren – Philippus van Limborch en Joannes van Drieberge – én met de Amsterdamse remonstrantse predikant Joannes de Goede: nr. 248 M(iddelpark). Nu was het zaak de exacte plek van het graf zelf te vinden. Sirks deed onderzoek op locatie. Ik zie het helemaal voor me. Aan de hand van summiere aanwijzingen ging hij metend en tellend door de kerk om uit te komen in het middenschip ongeveer bij de eerste pilaar voor het orgel. Kleine complicatie was dat er in dat deel van de kerk een houten vloer over de zerken heen gelegd was waarop kerkbanken stonden. Sirks kreeg architect Petri jr. zo gek om de houten vloer weg te tillen. En daar lag het graf, een onbewerkte gave zerk; waarschijnlijk is de oude ooit vervangen. Voor deze herdenking zijn de namen van de hoogleraren erin gegrift. Alleen voor het moment van de plechtigheid zichtbaar, want de houten vloer en de banken moesten natuurlijk weer terug. Op de pilaar dichtbij het graf is een inscriptie aangebracht om ons aan Episcopius te herinneren.

Dit waren de bouwstenen voor een ingetogen viering. Er was óók een bijzondere verrassing die dag. Na afloop van de kerkdienst bood ir. Willem Frederik van Limborch van der Meersch namens zijn familie de trouwring van Episcopius aan de Remonstranten aan. De ring, waarschijnlijk toen al gedragen door drie hoogleraren, zou duidelijk zichtbaar aan de vinger of aan een horlogeketting gedragen moeten worden door de hoogleraar tijdens de uitoefening van zijn ambt, bijv. bij colleges en officiële gelegenheden. De ring is in 2014 gestolen uit het huis van de rector van het Seminarie.

Liesbeth Orthel