Gods wil versus wilskracht: laat het maar gewoon stromen

Foto: Rastamark
21 juli 2017
Geschreven door Kirsten Slettenaar

Jacobus Arminius was een roepende in de woestijn toen hij inging tegen de heersende opvatting dat alles in het leven de wil van God was. De mens had toch wel enigszins een eigen wil, vond Arminius, en een eigen verantwoordelijkheid. Tegenwoordig waait de wind uit natuurkundige (kwantumfysische) hoek en uit neurologische hoek (Swaab) wanneer het gaat om de ontkenning van de vrije wil. En hoewel daar theoretisch (nog) niet al te veel argumenten tegenin zijn te brengen, is de weerstand om deze wetenschappelijke feiten te aanvaarden, groot. Ontkenning van de eigen, vrije wil, voelt als een ontkenning van onze eigenheid als mens.

Verantwoordelijkheid

Je zou verantwoordelijkheid kunnen omschrijven als de verplichting ervoor te zorgen dat datgene goed verloopt dat aan jouw zorg is toevertrouwd. Het is het antwoord dat jij geeft in een specifieke situatie die iets van jou vraagt. Verantwoordelijk zijn is wat anders dan je verantwoordelijkheid nemen.  Lees verder

Misschien doet deze weerstand zich in deze tijd sterker voelen dan ooit. Onze vrije wil wordt immers sterker gewaardeerd dan ooit, liefst gecombineerd met een grote wilskracht. Als er zaken niet helemaal gaan zoals gewenst, dan wordt dat al snel gezien als een gebrek aan wilskracht. Dat geldt op het gebied van werk, maar ook wat je lichaam betreft (een gezond gewicht, sportief zijn, geen ziektes of kwalen hebben, er mooi/leuk/knap uitzien), je relaties, of je gelukkig bent en ga zo maar door. Mensen die sterven aan kanker ‘hebben het gevecht verloren’, alsof ze puur op wilskracht deze ziekte hadden kunnen overwinnen… Mensen die hun leven voltooid vinden, willen het op een zelfgekozen manier kunnen afsluiten. Waar vroeger veel zaken buiten de mens werden gelegd (zo ben je nu eenmaal geboren/geschapen en daar heb je het mee te doen), zijn er nu veel levensgebieden die zo groot zijn als jouw wilskracht reikt. Extreem gezegd: het geloof in een God die alle touwtjes in handen had is vervangen door een nieuwe religie: het geloof in onze eigen wilskracht.

Wat komt er op je toe?

Het lijkt erop dat we ons leven vaak invullen vanuit de vraag hoe groot onze wilskracht is en hoeveel doorzettingsvermogen we kunnen opbrengen. Zou het niet bevrijdend en tegelijk veel realistischer zijn om meer ruimte te maken voor wat er naar ons toekomt? Voor het onverwachte, voor wat ons overkomt, voor wat ons toevalt, voor een plotselinge verandering van plannen? Meerdere mensen hoorde ik vertellen over een gebroken heup of been of plotselinge ziekte die het leven tijdelijk stopzette. En dat hun omgeving dat vreselijk voor ze vond, terwijl ze zelf diep van binnen eigenlijk genoten van de tijd die hen gegeven werd. Dat ze ineens tijd hadden om zich te bezinnen op wat belangrijk en waardevol voor hen was.

Daarmee zijn zeker niet alle nare en vervelende situaties in je leven ineens omgetoverd tot spannende en levensverrijkende momenten. Het gaat er meer om te erkennen dat je niet alles met wilskracht kunt oplossen en ook niet hoeft op te lossen. Je kunt dan meer ontspannen in het leven staan. En er ontstaat ruimte om het onverwachte toe te laten en te zien of dat je wellicht ook iets te bieden heeft. Zo kan er zomaar een gesprek ontstaan dat je een nieuw inzicht oplevert, krijgt een blik van verstandhouding of van meeleven die je dieper raken dan je had verwacht. Zo heb je misschien ineens een droom die van betekenis voor je is, word je geraakt door het gekwinkeleer van een merel of ontstaat er een zalig moment van plezier met je zoon of dochter.

Ruimte maken voor het menselijke

Nog dieper doorgedacht, kan er dan ruimte ontstaan voor wat in de bijbel ‘liefde’ wordt genoemd. Vanuit die ontspanning kan het gaan stromen, in jou en om jou heen. Je ontwikkelt een gevoel van verbondenheid met de wereld om je heen. Je ziet dat iedereen om je heen zijn best doet om het leven zo goed mogelijk te leven en tegelijk met van alles worstelt. Je ziet dat perfectie niet bestaat en dat dat ok is. Hoe meer ruimte je inbouwt rondom je wilskracht, hoe meer je gevoel van compassie kan groeien.

Waar Gods wil ooit voor veel mensen het leven bepaalde, is dat nu de eigen wil. Voor de balans is het daarnaast ook goed om ruimte te maken voor het menselijke in ons bestaan, het niet perfecte, de barsten in het plaatje – het is tijd voor ruimte om te zijn, ruimte om te genieten, ruimte om vragen, verdriet en vreugde te delen. Het leven te leven zoals het komt, te durven improviseren, waarbij liefde, humor en een ontspannen houding richtlijnen kunnen vormen.

Over Kirsten Slettenaar

Kirsten Slettenaar

Kirsten Slettenaar is predikant in remonstrantse gemeente Twente.

Gerelateerd

20 maart 2024

In Balans. Uit Balans #40dagen

‘Ben je nog steeds in balans’ vroeg een kennis me toen we via LinkedIn weer contact kregen. Ik voelde een licht prot
13 maart 2024

Waar geef jij je aandacht aan? #40dagen

Nadenken over de vraag: waar richt ik mijn aandacht op in het leven, wat zou dat koninkrijk voor mij, voor ons kunnen be
7 maart 2024

De ander als venster op Pasen #40dagen

De telefoon gaat. Het is mijn collega met een nieuwe aanmelding. Een huisarts vraagt onze inzet bij een patiënt met een