Column: Tegen de haren in strijken

Als mensen slecht nieuws krijgen worden ze boos. Nu is het niet altijd duidelijk op wie die woede zich moet richten. Vaak is de veroorzaker van het leed niet bekend of is er geen specifieke schuldige aan te wijzen. Dan richt de woede zich op degene die het slechte nieuws brengt of op de manier waarop dat nieuws wordt gebracht.

De top van een bedrijf kondigt een reorganisatie aan.  Werknemers zien de noodzaak ervan in, omdat  er sprake is van externe factoren. De kwaadheid zoekt echter een weg. De ondernemer krijgt verwijten over de slechte communicatie: het tijdstip, de formulering, het gekozen medium. Een vergelijkbare reactie zien we bij de patiënt die een sombere diagnose krijgt van de arts. Had die dat niet tactischer kunnen brengen? En nabestaanden van rampen verwijten de overheid vaak, dat ze onduidelijk communiceert over het lot van slachtoffers.

Bij gebrek aan een boosdoener, krijgt de boodschapper het te verduren. Dat is zo bij onheilsprofeten, maar ook bij mensen die ons dwingen om anders aan te kijken tegen de werkelijkheid.  Het lot van de Bijbelse profeten spreekt wat dit betreft boekdelen. Ook kunstenaars die ons uitdagen, roepen irritatie op. ‘Je moet je leven veranderen!’, zegt menig kunstwerk, aldus Rilke, en dat horen we niet graag.

Onverteerbaar nieuws valt slecht. Bij kerken roept dat soms de verleiding op, om dan maar zoete broodjes te gaan bakken. Vrijzinnigen krijgen dat verwijt geregeld. Maar je ziet het steeds vaker ook en juist bij de gematigde orthodoxie. Dit vraagt om een gewetensonderzoek. Zijn we wel trouw aan onze opdracht om mensen zo nodig tegen de haren in te strijken? Maar dat is natuurlijk een vraag die we liever niet horen.

Eric Corsius
Vriend van de remonstrantse gemeenten Eindhoven