Miniatuur: May the force be with you

Vijftig half blote mannen zitten rondom een offerplaats, op de middenplaats van het koninklijke paleis van Denpasar. Het is donker, warm en vochtig, en we wachten op een uitvoering van de Kecak of apendans. U kent vast wel het verhaal, het is de Indiase versie van Romeo en Juliette en komt van de Indiase epos Ramajana. Prins Rama en zijn vrouw prinses Sita zijn heel gelukkig totdat een schurk de schone dame komt ontvoeren. Het lukt de prins zijn vrouw te redden, met hulp van Sugriva, de koning van de apen met zijn apenleger (de blote mannen). Er is geen muziekinstrument te bekennen en dat is ook niet nodig want de apen zorgen voor het ritme door heel expressief voortdurend tsjakke tsjakke tsjak te schreeuwen. Zodoende raken de aanwezigen in trance en aan het einde van het verhaal, lukt het een danser, vermomd als paard en high van dat geschreeuw, over vuur te lopen.

De dans doet veel denken aan het wajang poppenspel waarvan we eerder een prachtige uitvoering zagen. Het is snel, grappig en je hoeft de taal niet te verstaan om te snappen wat er gezegd wordt. En dat is maar goed ook want het verhaal wordt verteld in een Indiase taal die niemand spreekt hier. Daarom is er aan het verhaal een vertaler toegevoegd die de onbegrijpelijke klanken in het Balinees vertaalt. Alsof Janklaas en Katrijn chinees zouden spreken en door een derde pop in het Nederlands zouden worden vertaald.

Ondertiteling voor poppenspel.

Dans is op Bali misschien wel de meest expressieve kunstvorm. De dansers beginnen hun opleiding heel jong want het beheersen van alle symbolische bewegingen van voeten, handen, hoofd en ogen is heel moeilijk.  Mannen en vrouwen dansen zo sierlijk dat je er de tranen van in de ogen krijgt. De apendans Kecak zal vast wel op YouTube te vinden zijn. Maar let op: het duurt uren! Alleen voor toeristen is er een enigszins verkorte versie gemaakt.

Als we terugkeren naar het schip midden in de nacht is het tsjakke tsjakke tsjak niet van de lucht en probeert iedereen dat ene specifieke handgebaar na te doen: rechte hand in de lucht, vingers zo gespreid dat er een ruimte ontstaat tussen het middenvinger en de twee vingers rechts ervan. Probeer het maar, dat valt in het geheel niet mee.

Sciencefiction liefhebbers zoals ik herkennen natuurlijk meteen het begroetingsgebaar van de bewoners van de planeet Vulcan uit Star Trek. Daarom wens ik iedereen deze zomer, samen met doctor Spock: May the force be with you!

Berkvens en Berkvens