Godsdienst op achttiende-eeuwse schepen

Dit voorjaar verscheen een mooi uitgegeven boek getiteld ‘Zeegang’. Een boek over zeevarend Nederland in de achttiende eeuw met prachtige illustraties, uitgegeven bij de WalburgPers, Zutphen. De auteur is prof. Jaap Bruijn, emeritus hoogleraar Zeegeschiedenis aan de Universiteit Leiden. Jaap Bruijn is geen onbekende in remonstrantenland. Hij maakte deel uit van het College van Curatoren en zat in de Commissie tot de Zaken. Voorts is hij lid van de Remonstrantse gemeente Leiden.

Uitgebreid wordt in ‘Zeegang’ stil gestaan bij de omstandigheden van de zeevarenden aan boord van de  zeilschepen, maar wat het werk extra interessant maakt is de aandacht voor de godsdienstige zorg aan boord. Niet alleen werd de scheepsbel geluid voor het wisselen van de wacht, voor de drie maaltijden, het spreekuur van de chirurgijn, maar ook voor het ochtend- en avondgebed als dagopening en dagsluiting. Alle opvarenden waren verplicht te komen. Er waren vogels van zeer verschillende godsdienstige pluimage aan boord en ook de remonstranten worden genoemd.

Ook valt er veel interessants te lezen over de slavenhandel en de slavernij en hoe deze met theologische argumenten werd gerechtvaardigd. Was Cham, een van de drie zonen van Noach, niet door zijn vader wegens zijn verfoeilijke gedrag voor eeuwig vervloekt? En niet te vergeten ook al zijn nakomelingen, die nu de volken van Afrika vormden? Slechts een enkele predikant aan boord maakte tegen de slavenhandel bezwaren.

Wellicht was een verklarende woordenlijst van nautische termen, die voor de landrot soms moeilijk te begrijpen zijn, een aanwinst geweest. Kortom een boek dat van harte is aan te bevelen aan wie belangstelling heeft voor dat aspect van onze vaderlandse geschiedenis.

ISBN-nummer  9 789462 490987

Nelleke Wentges-Viëtor