Een dappere vrouw

Bij dappere vrouwen denk ik aan mijn overgrootmoeder. Ze overleed toen ik 10 jaar oud was. Ze had een zwaar leven gehad. Altijd hard gewerkt, altijd in het zwart gekleed. Het was een sterke vrouw die op mij indruk maakte omdat ze bad voor het eten. In de niet-kerkelijke familie waarin ik opgroeide, was zij bijzonder.

Bij dappere bijbelse vrouwen denk ik aan het verhaal van de Syro-Fenicische vrouw in Marcus 7:24-30 (in de versie van Matteus 15 wordt zij een Kanaänitische genoemd). Van haar als enige wordt verteld dat ze tegen Jezus ingaat. Ze komt op voor haar dochter en wijst Jezus terecht. Geen andere vrouw doet haar dat na. En ook geen man.

De Syro-Fenicische vrouw was naar Jezus toe gegaan om hem te smeken haar dochter te genezen. Hij had haar bruut afgewezen en gezegd: ‘Eerst moeten de kinderen genoeg te eten krijgen; het is niet goed om de kinderen hun brood af te pakken en het aan de honden te voeren.’ Volgens de exegeten wordt met ‘kinderen’ gedoeld op het joodse volk; de honden zijn alle anderen. Hij wijst haar af, maar zij geeft zich niet gewonnen en zegt: ‘Heer, de honden onder de tafel eten toch de kruimels op die de kinderen laten vallen.’ Met dit slimme antwoord, waarin ze het beeld dat Jezus gebruikt, tégen hem gebruikt, krijgt ze voor elkaar wat ze wilde: haar dochter wordt genezen.

Dit is geloof ik het enige verhaal waarin Jezus van mening verandert.  De vrouw die dit voor elkaar krijgt, bewonder ik.  Ze is een gids. Net als Maria van Magdala, Tamar de schoondochter van Juda, Ruth de Moabitische, Esther, Sara en Judith. Het zijn vrouwen die initiatief nemen en opkomen voor zichzelf, hun familie en/of het volk.

En dan zijn daar die leuke, listige en slimme vrouwen, zoals Delila en Jaël. De eerste ontfutselde Samson het geheim van zijn kracht zodat hij vermoord kon worden, de ander doodde Sisera met een tentpin om haar volk te redden. Geen luchtige verhalen zijn dit. Zij werden in de zestiende eeuw verteld om mannen te waarschuwen voor vrouwelijke listen. Tegelijk werden mannen erdoor gerust gesteld: zelfs de grootste helden waren niet opgewassen tegen de sluwheid van de dames.

Het zijn, literair gezien, prachtige verhalen. Of deze vrouwen gidsen zijn? Voor mij wel. In hun dapperheid, in hun overlevingskracht, in hun levenslust. Maar niet in de wreedheid. Welke gids je ook volgt, altijd zul je zelf moeten blijven nadenken. In mijn eigen leven hebben veel mensen mij de weg gewezen. Mensen van toen en van nu. De bijbelse verhalen inspireren, laten mensen zien in de volheid van hun leven, met hun vreugde en verdriet, in hun kleinzieligheid en in hun grootheid. Juist omdat de kwetsbare en minder mooie kanten van het leven ook getoond worden, vind ik herkenning in de bijbelse verhalen en kunnen de bijbelse mannen en vrouwen gidsen zijn als ervaringsdeskundigen op de weg van het leven.

Marina Slootmans
Predikant gemeente Den Haag