Machteloos tegen drank en drugs

Niet zo lang geleden hoorde ik op een maandagmiddag twee studentes in de supermarkt klagen over teveel gedronken drankjes de dag ervoor. De een was zo brak dat ze het college van die dag maar had laten schieten. De ander had zich nog naar een verplichte werkgroep weten te slepen maar kon niet meer vertellen waarover het ging. Niettemin overlegden ze met elkaar of ze die avond toch maar niet nog een ‘drankje zouden doen.’ Een eufemisme voor de twee flessen wijn die ze even later afrekenden. Waren de studentes zich ervan bewust dat zij zich op een mistig en gevaarlijk pad bevonden? Waarschijnlijk niet. Drank hoort er nu eenmaal bij en verhoogt de gezelligheid. Tot het niet meer gezellig is natuurlijk en je steeds meer drank en of drugs nodig hebt om die gezelligheid te kunnen ervaren. Hoe vind je dan de weg terug en nog belangrijker hoe houd je het vol om op die weg te blijven?

Volhouden na afkicken

Bob kan daarover wel iets vertellen na twee keer in een afkickkliniek te zijn geweest.  ‘Op mijn 27^e werkte ik in de horeca en dronk behoorlijk. Daarnaast gebruikte ik XTC, wat toen nog niet tot de verboden middelen behoorde, slikte andere pillen en snoof cocaïne. Het hele pakket zeg maar. Op mijn 30^e snoof ik niet meer, maar bleef wel drinken. Met hulp van psychiaters heb ik geprobeerd gecontroleerd te kunnen drinken, maar dat lukte niet erg. Uiteindelijk ben ik via een buurtwerker in Castle Craig, een afkickkliniek in Schotland beland. De eerste eis was daar om met alles te stoppen. Ook met de Xanax en de Ritalin die me eerder door een psychiater waren voorgeschreven. Want die middelen zijn ook behoorlijk verslavend.’ Bob onderging de detox en volgde gewillig het twaalfstappenplan van de Minnesotabehandeling. (zie kader). Na ongeveer zes maanden kliniek kon hij naar huis, waar hij regelmatig de bijeenkomsten van de Alcoholics Anonymous (AA) en de Narcotics Anonymous (NA) bezocht. Maar ondanks dit alles ging het mis. En goed ook. Het kwam door een gedachtekronkel, zoals Bob het omschrijft. ‘Op een avond zat ik voor de open haard en had trek in een wijntje. Omdat het zo goed met me ging, vond ik dat het wel  kon..!’ Het toegeven aan deze gedachte, veroorzaakte een terugval die zes jaar aanhield. ‘Eigenlijk was ik een luxe verslaafde’, vindt Bob nu. ‘Want ik had alles nog. Mijn huis, werk en huwelijk. Op mijn werk werd ik uiteindelijk aangesproken op mijn gedrag. Ze zeiden dat ik naar drank rook en mijn ik-heb-net-een-kersenbonbon-gegeten verhaal hielp niet meer. Ik werd voor een ultimatum gesteld: je gaat er nu iets aan doen of anders lig je eruit.’ Bob besloot er wat aan te gaan doen en ging terug naar Castle Craig. Erg van harte ging het niet, want voor vertrek naar Schotland, sloeg hij op de luchthaven nog een fles gin achterover. Hij miste zijn vlucht, ging bij zijn dealer langs voor nog wat coke en stapte ’s avonds op het vliegtuig naar Edinburgh. Daar moest hij in een hotel overnachten, omdat hij pas de volgende dag opgehaald kon worden. Dus gebruikte hij die avond nog het een en ander en dronk daar zijn laatste biertje. Tot op heden inderdaad zijn laatste biertje, want half januari was hij vier jaar clean.

Twaalfstappenplan

• Wij erkenden dat wij machteloos stonden tegenover de alcohol – dat ons leven stuurloos was geworden.
• We kwamen ertoe te geloven dat een Macht groter dan wijzelf ons weer geestelijk gezond kon maken.
• Wij besloten onze wil en ons leven over te geven in de hoede van God, zoals ieder van ons ‘Hem persoonlijk aanvaardt’.
• We maakten een diepgaande en onbevreesde morele balans op van ons leven.
• Wij bekenden tegenover God, tegenover onszelf en tegenover een ander mens de juiste aard van onze misstappen.
• We waren volkomen bereid om God al onze karakterfouten te laten wegnemen.
• We vroegen Hem nederig onze tekortkomingen weg te nemen.
• We maakten een lijst met de namen van allen die door ons schade en leed hadden ondervonden en verklaarden ons bereid om dit bij hen allen goed te maken.
• Wij hebben waar het mogelijk was dit rechtstreeks weer met zulke mensen goedgemaakt, behalve wanneer dit hen of anderen zou kwetsen.
• We maakten er een gewoonte van onszelf te onderzoeken en erkenden direct de fouten die we hadden gemaakt.
• Wij trachten door gebed en overdenking ons contact met God, hoe ook ieder van ons Hem persoonlijk aanvaardt, te verdiepen, en baden Hem enkel ons zijn wil te doen kennen en om de kracht die te volbrengen.
• Nu deze stappen ons tot geestelijke bewustwording hebben geleid, hebben wij geprobeerd deze boodschap aan alcoholisten door te geven en deze principes bij al ons doen en laten toe te passen.

Het programma laat zich afgrenzen van (institutionele) religie doordat de deelnemers worden aangemoedigd een eigen, werkzaam concept van de hogere macht te zoeken of te ontwikkelen.

(Bron: Twaalfstappenprogramma Wikipedia)

Nu wel

Waarom lukt het hem nu wel en eerder niet? ‘De behandeling is in wezen hetzelfde’, zegt hij erover. ‘De eerste keer volgde ik wel braaf het hele programma, maar van binnen bleef ik arrogant. Ik vond mezelf toch anders dan al die anderen die er zaten. Nederigheid heb ik pas de tweede keer geleerd. De kracht van verslaving had ik onderschat. Dat doe ik nu niet meer.’

Zelfdestructie

Ook Klaas heeft de kracht van verslaving ondervonden. En weet hoe moeilijk het is wanneer je eenmaal in de ban bent van drank en drugs om er los van te komen. Voordat hij zich meldde bij Castle Craig had hij geprobeerd minder te drinken, wat maar ten dele lukte. Wat ook niet erg hielp, was dat zijn psychiater hem dextro-amfetamine voorschreef voor zijn ADHD. Dat Klaas daarbij ook nog eens fors dronk, werd niet als probleem gezien. Zijn medicijnen gebruikte hij om nachten door te kunnen dansen en soms verkocht hij ze aan mede – dance event gangers. Van het geld kocht hij dan weer andere pillen en drank. ‘Ik wilde me constant goed voelen en wanneer ik in onbalans was, ging ik drinken of gebruiken om mijn problemen op te lossen. Steeds meer, en na een tijdje kon ik niet meer zonder. Ik zie nu in dat ik een complete tornado was, die alles mee de afgrond in sleurde. Mijn drang om altijd te kunnen vibreren was ontaard in zelfdestructie.’

Geen hulp van buiten

Beide mannen bezoeken wekelijks één of meerdere AA of NA meetings en onderkennen dat ze machteloos stonden tegenover drank en drugs, waardoor hun leven stuurloos was geworden. De stap 1 van het eerder genoemde twaalfstappenplan. Het lijkt makkelijk gezegd, maar je moet er innerlijk wel aan toe zijn om dat volmondig te kunnen erkennen. Een volgend obstakel in het Stappenplan kan zijn het geloven in een Macht die groter is dan jijzelf; een Macht die je weer gezond zou kunnen maken.

Dat die Macht niet per se God hoeft te heten, maakt het voor Klaas makkelijker om te aanvaarden. Hij gelooft heilig in de natuurwetten. ‘Zwaartekracht is een energie die vele malen groter is dan ikzelf. Dat kan ik niet tarten. Gooi ik iets omhoog, dan komt het echt naar beneden. Zo lang ik daaraan denk, kan ik me overgeven aan de gedachte dat er iets hogers is. Als het maar niet om mij gaat. Het helpt mij ook om naar meetings te gaan. Ik zie daar dat ik niet alleen ben en niet uniek. Het leven zoals ik eerder leidde, werkte niet. Door de verbinding met anderen leer ik hoe met sommige situaties om te gaan.’

Discipline

Dit alles vergt discipline, want zowel Bob als Klaas weten dat je zelfs na vijfentwintig jaar clean zijn nog kan terugvallen. Klaas mediteert om rustig te worden en doet aan yoga, wat helpt om zijn teveel aan energie in balans te krijgen. En Bob doet dagelijks een ochtendmeditatie en schrijft elke avond hoe die dag eruit zag. Waren er conflicten, wat was er aan herstel gedaan en was er iets om dankbaar voor te zijn? En elke avond mailt hij dit naar zijn counselor in Castle Craig.

Lange weg

De weg naar herstel is een lange, zo niet levenslange weg, die nogal wat discipline vergt.  Het is natuurlijk zeer de vraag of de eerder genoemde studentes zo van hun pad af zullen glijden dat ook zij die moeten bewandelen. Hopelijk waren de nevelen op hun pad van tijdelijke aard.

Joan van Esveld
Redactie AdRem