Mijn God kan tegen een grapje

Godsbeelden zijn beperkt houdbaar, dankzij humor

Humor in al zijn vormen helpt ons herinneren aan de oneindige andersheid van God (Gott als der ganz Andere, Karl Barth). Zelfspot betekent: je maakt jezelf kleiner om de ander meer ruimte te geven. Dat zou de oecumene of de interkerkelijke dialoog goed doen! ‘Humor breekt het heilige niet af’, schrijft cultuurtheoloog Frank Bosman in zijn kleine theologie van de humor, ‘maar beschermt het tegen onze grijpgrage hersenkronkels die God willen vastklinken in een denkraam.’ Godslastering die geen ander doelt dient dan alleen maar kwetsen, is af te wijzen. Maar humor kan helpen om valse zekerheden te bekritiseren en aan de kaak te stellen.

Mijn God kan tegen een grapje. Ben ik dan niet bang om God te beledigen? Neen, want mijn God is geen persoonachtige God die door menselijke woorden gekwetst kan worden. Mijn God is ondoorgrondelijke liefde, de grond van mijn bestaan, de kracht die mij draagt in moeilijke tijden en die in tijden van vreugde mij vleugels geeft. Mijn God roept ons op onszelf niet al te serieus te nemen en wenkt ons naar een toekomst van vrede. Enige zelfrelativering kan bevrijdend werken. Misschien wordt God niet beledigd door mensen die een grap over Hem maken, maar juist door mensen de het allemaal zo goed en zeker weten. Is dat niet godslasterlijk? Mijn God kan tegen een grapje. Maar ook dat is slechts mijn beeld van God. Ik geloof dat Zij er wel om kan lachen.

Reinhold Philip, predikant in Den Haag

Mijn God houdt van een grapje

Onder de douche, één van de beste momenten van de dag. Terwijl het water op mij neerklettert schiet mij te binnen wat ik nog had moeten doen, maar ontstaan ook mijn meest creatieve ideeën en oplossingen. Helaas, onze douchestraal was zo petieterig geworden dat het bepaald geen genoegen meer was. Je moest moeite doen om onder een straal te komen. We kregen advies van de hele familie, er kwam een loodgieter en een badkamerspecialist. We volgden alle goede raad op: ontkalken, douchekop vervangen, kraan vervangen, leidingen door spuiten. Niets hielp. Hadden we vroeger eigenlijk wel een goede straal water? Misschien wel niet. Maar één troost, je kon zonder milieuonvriendelijk te zijn tijdenlang mediteren onder dit bescheiden waterdakje. Op een dag zagen we een scheurtje in de doucheslang. Dat hebben we maar eens vervangen, zo’n lelijk gezicht. En toen gebeurde het wonder: een douchestraal om U tegen te zeggen! We hebben nog een week om onszelf gelachen. En de enige troost die ik had – dan maar lekker lang eronder want je maakt toch weinig water op – bleek achteraf dus niet te kloppen….

Wat heeft mijn douche met God te maken? Ik weet zeker dat je net hebt zitten gniffelen. Het is maar duidelijk dat ik lang niet alles doorzie. Misschien troost je dat, voel jij jezelf daar beter door, of geeft het je een opening om mij een handige tip te geven (voor een volgende keer). Dat is wat humor doet. Iets staat opeens in een ander perspectief. Dat geeft ruimte voor een nieuwe kijk op de zaak. Met een leuke grap ontstaat verbinding tussen mensen: spanningen verdwijnen, je verwerkt wat je hebt meegemaakt, of maakt iets bespreekbaar. Zelfspot maakt duidelijk dat jij ook niet alles goed doet of weet. Dat kan heel bevrijdend zijn. Nu denk ik toch zomaar dat God dit ijzersterke wapen  ook vaak inzet, er in ieder geval tegen kan, gewoon omdat wij misschien wel een beetje op hem lijken? Humor in al zijn vormen is de olie van deze wereld, het is een machtig wapen.

Liesbeth Orthel, bureaucoördinator landelijk bureau