Miniatuur: Verscheurde vrijheid

‘In this area only thieves’, zegt mijn chauffeur terwijl hij mij naar de Safety cursus rijdt die gegeven wordt op een VN – compound net buiten Kabul. ‘Echt alleen maar dieven?!’, vraag ik. Ja, het zijn volgens hem alleen maar dieven. Maar ze stelen nooit van de armen, alleen van de rijken. Als ze de gestolen waar dan ook nog eens zouden delen, zijn het een soort Robin Hood – achtige taliban, gaat er door mijn hoofd. Maar dat zal wel niet. Hoewel het islamitische geloof van allemaal goede dingen predikt, is Afghanistan een van de armste landen ter wereld waar de decennialange oorlog en de voortdurende onveiligheid diepe sporen achterlaten: veel mensen weten gewoonweg niet meer hoe je op een gezonde manier met elkaar omgaat. Hele generaties kennen niets dan onveiligheid. Plots staat het verkeer voor ons stil: we worden tegengehouden door een aantal mannen zodat een lange rij moslima’s de weg kan oversteken. In prachtige gewaden in zowel zwart als in bonte kleuren steken de dames van alle leeftijden over. Achter ons stijgt een gigantische kakofonie van claxons op: de heren (vrouwen rijden hier nauwelijks) willen door en zijn duidelijk niet bereid de dames even over te laten steken. Ik voel enige agressie in mij opkomen: wat zijn dit voor barbaren? Want stoplichten en voetgangersbruggen bestaan hier niet en de weg is druk. Gelukkig voor de snorren achter mij in hun auto’s beplakt met landenstickers uit heel Europa, mag ik mijn VN – voertuig niet uit om eens even flink van leer te trekken. Verstandig zou dat ook niet wezen, want hoewel mijn chauffeur ze in deze buurt allemaal dieven noemt, is het ontvoeringsrisico voor westerlingen hier het hoogste van het land. Dat leer ik diezelfde middag tijdens de cursus. Niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk: in een angstaanjagend echte simulatie word ik ontvoerd, geblinddoekt, geboeid en over de grond gesleept, bedreigd en ter dood veroordeeld. Doel is om wat ik geleerd heb in de cursus in de praktijk toe te passen om het er levend van af te brengen. Niks geen pleidooi voor vrijheid: je kop houden en alleen het hoogstnodige antwoorden. Het is een wereld of 50 verwijderd van hoe ik geleerd heb te leven in het Westen, de vrijheid die er is op te eisen en er zo goed mogelijk gebruik van te maken. Op de weg terug naar huis na afloop van de cursus kijk ik meewarig naar buiten. Hoe moet dat nu toch hier met dit land? En dan rijdt er een gammele auto langs mijn gepantserde VN – wagen. Op de achterbank zit een schaap. Waar ik zo low profile mogelijk om me heen probeer te kijken, kijkt het schaap fier om zich heen. Zou het weten waar het naar op weg is? Ik moet lachen. De chauffeur van het schaap ziet het en lacht met een grote glimlach terug. Ik weet niet waar hij het schaap al dan niet gestolen heeft, maar ook hier gaat het leven gewoon door. Hoe erg het land er ook aan toe is.

Berkvens & Berkvens