Inspiratië: Dromen over ‘The White Cliffs of Dover’   

Onlangs werd ze honderd jaar, de Engelse zangeres Vera Lynn. In september 1984, bij de veertigste  herdenking van de Slag om Arnhem, maakte ik een concert van haar mee. Dit vond plaats voor Hotel Hartenstein in Oosterbeek, in de septemberdagen van 1944 het geallieerd hoofdkwartier. In Oosterbeek en omgeving was en is er is een grote verbondenheid van de bevolking met de veteranen, die aan die gedurfde missie hebben deelgenomen. Een uiting daarvan is de jaarlijkse Airborne-wandeltocht waarin ik in school- en sportverband een aantal keer heb meegelopen.

Dame Vera Lynn, bekend als de Sweetheart of the Forces, zong in 1984 voor een grote menigte haar bekende songs als We’ll meet again en The White Cliffs of Dover. Liedjes met teksten over een betere toekomst na alle oorlogsellende, liedjes die het moreel van de troepen en de burgers hoog moesten houden. Bedoeld of onbedoeld hadden ze een profetische lading, maar vooral waren ze een krachtig teken van leven en verzet. In de setting van ruim dertig jaar geleden, op het gazon voor Hartenstein, was die oude kracht voor mij als jonge twintiger nog goed voelbaar.

Liederen als verzet en inspiratie

Liederen en liedjes vormen in tijden van strijd en conflict vaak een uitlaatklep van verzet en inspiratie, en kunnen zo grote kracht en betekenis krijgen. In een Groningse gespreksgroep vertelde iemand over een lerares uit Aleppo, die met de kinderen in haar geïmproviseerde schooltje luid begon te zingen, steeds als er in de buurt bommen vielen. Om zo het geluid te overstemmen en de kinderen toch hun kracht te laten voelen. Het deed denken aan haar eigen kindertijd. Want in de oorlog deed haar vader hetzelfde met zijn kinderen als er vliegtuigeskaders overvlogen.

Sterke liederen overleven de tijd. Ouderen denken ongetwijfeld aan het Wilhemus. Maar krachtig zijn ook Mijnheer de President van Boudewijn de Groot of Imagine van John Lennon. Of de titelsong uit de film Cry Freedom (over Zuid Afrika en de apartheid) en Goodnight Saigon van Billy Joel. De  teksten verwoorden afwisselend een aanklacht of een visioen. Ze kunnen uiting geven aan wanhoop, maar ook een gebed voor de toekomst verwoorden.

Zicht op hoopvolle toekomst

In het Liedboek vind je de klassieker Geef vrede, Heer, geef vrede (lied 1010) dat eigenlijk al deze elementen bevat.  De woorden komen dichtbij, ze gaan over onze menselijke angst en pijn, maar ook over ons felle hart, oorzaak van veel onrust en strijd. De dichter roept Gods liefde in om deze felheid om te vormen.                                                                                                                                      In deze meidagen zal ik in het bijzonder denken aan mijn Litouwse collega Rimas Mikalauskas, die zich grote zorgen maakt over de spanningen aan de Oost-Europese grenzen. Dat vertelde hij op een recente bijeenkomst van de Europese Reformed Churches. Ik denk dan ook aan het lied Zonne der gerechtigheid (lied 967) dat we bij die gelegenheid met dertig collega’s in vele talen zongen. Samen zingen –al of niet in Gods naam- maakt menselijk en verbindt. En geeft zicht op een hoopvolle toekomst.

Lense Lijzen
Remonstrants predikant in gemeente Groningen