Recensie: Kom vanavond met verhalen. Eigentijdse kerstverhalen

In 1992 studeerde ik een half jaar in Genève. Een mooie gelegenheid om de studie wat te verbreden. Zo volgde ik een extra college met de spannende titel: contemporaine opvattingen over de Drie-eenheid. Tot mijn treurnis kwam de hoogleraar niet verder dan het bespreken van het werk van Karl Barth (1886-1968) die in mijn geboortejaar was overleden. Heel eigentijds vond ik het dus niet.

En nu las ik een bundel met kerstverhalen die in de ondertitel belooft te zijn ‘eigentijdse vertellingen’. Heb ik als lezer dan een reden om teleurgesteld te zijn, wanneer ik een heel uitgebreid verhaal van Adriaan van Dis (22 pagina’s, ga dat eens voorlezen aan het kerstdiner…) aantref, dat zich nog midden in de tijd van apartheid kort na de onafhankelijkheid van Rhodesië (sic!) afspeelt? Of een prachtig verhaal van Boris van der Ham, die vertelt over zijn wederwaardigheden op Ground Zero in 2001. Of een liefdesverhaal van Hutu’s en Tutsi’s dat ongetwijfeld kort na 1994 speelt. Op eerste gezicht vind ik de verhalen niet eigentijds. Zonder toelichting zou ik ze niet aan tafel kunnen voorlezen aan mijn puberkinderen.

Maar misschien ben ik wel te streng, lees ik in een prachtig verhaal van Gijs Scholten van Aschat die vertelt over zijn studietijd. Hij stelt onomwonden: ‘Een kerstverhaal moet immers enige tijd oud zijn. Het heeft dan als een goede wijn even gelegen, het verhaal is op dronk, klaar om verteld te worden.’ Want hoewel het verhaal van Adriaan van Dis zeker al in 1989 was gepubliceerd, is het wel heel direct en geeft het te denken, zoals een goed kerstverhaal vereist. Dit is waar het om moet gaan in een kerstverhaal: een beroep op het geweten in een verhaal waarin medemenselijkheid een grote rol heeft, afgesloten met een verrassende plot. De verhalen die daarin het meest herkenbaar zijn, zijn bijvoorbeeld die van Robert Alberdingk Thijm (die samen met Joost Röselaers het boek redigeerde). Ook Nelleke Viëtor schreef een prachtig kort verhaal, geheel passend in onze moderne tijd, dat het verdient om met Kerst gelezen te worden. De onvolprezen ds. Gremdaat is ook een ster in medemenselijkheid en verrassing. Hij mag aan geen kersttafel ontbreken. Zo vallen er toch nog heel wat pareltjes van bekende en onbekende auteurs te ontdekken in deze bundel. Al is de ondertitel wellicht wat al te ambitieus gekozen.

Tjaard Barnard
Remonstrants predikant te Rotterdam

Robert Alberdingk Thijm en Joost Röselaers (samenstellers), Kom vanavond met verhalen… Eigentijdse kerstvertellingen, Uitgeverij Balans. ISBN 978 94 6000 3977 5. Prijs: € 15.