Column: Speelruimte

Het is tegenwoordig de normaalste zaak van de wereld. Jongeren reizen tijdens hun opleiding – of als onderbreking daarvan – af naar verre oorden. Daar dompelen ze zich onder in een vreemde cultuur, een onbekend landschap of een ander klimaat.  Het is mooi dat dit nu voor zo velen is weggelegd. In ‘mijn tijd’ was het een luxe die zich slechts weinigen konden veroorloven. De meesten waren aangewezen op musea, boeken en andere media om het andere te leren kennen.

De hunkering om het vreemde op te zoeken op zijn eigen terrein, is echter iets van alle tijden. Er waren altijd kunstenaars en wetenschappers, ondernemers en zendelingen die bewust voor langere termijn erop uittrokken. Ze gingen meestal naar den vreemde om dingen uit te delen of op te halen. Voor de meeste wereldreizigers werd het echter een onverwacht avontuur. Ze ontdekten dat ze, in de ontmoeting met de ander, verzeild raakten in een grensgebied of niemandsland waar hun eigen normen en waarden niet meer van toepassing waren. Alle papieren die ze op zak hadden, in letterlijke en figuurlijke zin, waren niet meer geldig. Ze konden zich nergens op beroepen. Hun eigen identiteit stond onder druk en hooguit konden ze zich overeind houden door de identiteit van de ander over te nemen – hetgeen makkelijker gezegd is dan gedaan.

In de wetenschap wordt deze ervaring ook wel de ervaring van ‘liminaliteit’ genoemd. We maken dit allemaal min of meer mee, als we ons inlaten met de vreemdheid van de ander. Dit gebeurt al in het leven van alledag. Deze ervaring kan bedreigend en beangstigend zijn. Als de ander van haar of zijn kant echter ook het avontuur aangaat, is onze positie gelijk. Het niemandsland of grensgebied kan dan ook kansen bieden. En er ontstaat dan een speelruimte om samen nieuwe werelden te ontdekken.

Eric Corsius
vriend in gemeente Eindhoven