Een schuurtje naast de kerk

Mijn man komt al veertig jaar in een familiehotel in Zuid-Duitsland. Met zijn ouders destijds nog. Eind jaren negentig nam de zoon, waar mijn man vroeger in het hotel mee had gespeeld, het over van zijn ouders. Dat ging niet zonder kleerscheuren. Hij heeft samen met zijn vrouw het traditionele hotel omgetoverd in een mondainer, jonger en kunstzinniger hotel. Vader en zoon waren het oneens over de koers. De zoon eiste ruimte op. Nu komt zijn vader, in de tachtig, geregeld een kopje koffie drinken in het hotel of een biertje. Als hij teveel drinkt, wat nog weleens voorkomt, wordt hij alsnog het hotel uitgezet.

De zoon in kwestie en zijn vrouw hebben drie kinderen. De middelste, Jens, 25, heeft peroxidewitgeverfde haren – à la Andy Warhol – veel tatoeages, een hipster bril en een tuinbroek aan. Hij is de wereld rondgereisd, is opgeleid bij topkoks en heeft allerlei vakken in de creatieve sector gevolgd. Volgens mijn kinderen is hij überhip. De generatie van mijn (schoon)ouders vindt zijn voorkomen, met die tatoeages, vast een beetje onsmakelijk.

Vrijheid zoek ik
Jens sprak ons ’s middags aan. Komen jullie vanavond bij mij eten? Het is in de opslagruimte achter het hotel. Hij vertelde dat hij de opslag had omgetoverd tot een keukentje met een lange tafel en dat hij daar een anderestijl – restaurantje was begonnen. Zijn moeder, de eigenaresse van het grotere hotel stond erbij te glimmen van trots toen hij ons uitnodigde. Zijn vader had zichtbaar wat meer moeite met de rebellie. Zo vader, zo zoon. ’s Avonds stond Jens op een tweepits gasfornuis nog uit de keuken van zijn overgrootmoeder (die hij nog uit haar keuken had meegenomen) voor ons te koken. “Ik wil het anders doen dan mijn ouders, vrijheid zoek ik.”

Losser, persoonlijker en rommeliger
Het was losser, intiemer, minder formeel, iets persoonlijker, ook rommeliger. Onverwachter. Er schoven ‘ s avonds nog allerlei jonge lui aan. Opvallend: hij had wel degelijk wat van de stijl van zijn ouders geërfd. Het was los maar toch stijlvol. Gastvrij en bourgondisch, creatief en vernieuwend. Hij bevocht juist, zoals zijn vader ooit, nieuwe ruimte. Maar de handtekening van zijn ouders was heel duidelijk aanwezig. En hoewel hij zich losmaakte van zijn ouders greep hij terug op de zelfgemaakte toetjes en de kooktrucjes die hij van grootmoeder had geleerd in de keuken vroeger. En hij gebruikte het servies van zijn overgrootmoeder. De blauwdruk die hij van zijn ouders is – al zes generaties lang! – is heel sterk. Alleen krijgt die blauwdruk per generatie steeds een andere kleur en een nieuw lettertype.

Nieuwe ruimte
En zo –  u voelt de vergelijking vast al aankomen –  gaan de vernieuwingspredikanten op zoek naar een andere, nieuwe ruimte. Naar hun eigen schuurtje naast de kerk. Omdat de samenleving dat van ons vraagt.  Maar wel vanuit een rijke, eeuwenoude christelijke en remonstrantse traditie.

Zo ben ik kort geleden in Naarden-Bussum aan de slag gegaan. In mijn servieskast staat zowel het servies van mijn ‘grootouders’ (theologische boeken, naslagwerken en romans) als kleurrijke en goedkopere mokken (podcasts, spotify, essays van jongere schrijvers, Facebook filmpjes). In mijn ijskast zijn de producten zowel slow (biologische en eerlijk; eeuwenoude woorden, rituelen en verhalen) als fast food (snel op te warmen producten; urgente vragen in een nogal gespannen en overspannen samenleving).

Zaligsprekingen 2.0
De lange tafel in het schuurtje is nu nog leeg maar als mijn verlangen vervuld en mijn inzet beloond wordt, verzamelen zich daar binnenkort mensen die hun verhalen komen delen. Ik hoop op een ruimte waarin we op tafel leggen wat ons bezighoudt, wat ons kwetsbaar maakt en waarin we werken aan onze geestelijke vitaliteit en weerbaarheid in een veeleisende en ook verwarrende wereld om ons heen. Ik zie voor mij hoe we de zaligsprekingen opnieuw gaan formuleren met elkaar. Zalig zij die een burnout hebben, want zij hebben hun grenzen leren kennen. Zalig zij die durven toegeven dat zij eenzaam zijn, want zij leren ons dat we niet de enigen zijn. Ik zie voor mij dat we uit een boek lezen over ouders die kinderen krijgen die anders zijn dan ze verwachten, ik zie voor mij dat iemand komt vertellen hoezeer hij veranderd is na het overlijden van zijn kind, ik zie voor mij hoe pubers en ouders komen nadenken over hun verhouding met social media en hoe we ons afvragen waarom het lijkt alsof we allemaal lijden aan de fear of missing out. Ik zie voor mij hoe bijbelverhalen opeens verrassende aanknopingspunten bieden. Ik zie voor mij dat iemand in een rugzakje een boxje bij zich heeft en dat we op spotify onze lievelingsnummers opzoeken. Ik zie voor mij dat een asielzoeker voor en met ons komt zingen. Of dat er iemand zomaar achter de piano kruipt en dat we samen kunnen zingen.

Vallen en opstaan
Het is nieuw, het zal gaan met vallen en opstaan, het wordt niet per se makkelijk. Maar dat is wat ik verlang en dit is waar ik mij voor in ga zetten. Wat ik van u als remonstrants gemeentelid, predikant of vriend vraag, is om de ruimte die de vernieuwing nodig heeft te respecteren en te supporten.

Tot slot:

Sommigen van u weten niet wat ze moeten vinden van koks met peroxidehaar, terwijl anderen al ervaren hebben dat er goed gekookt wordt en de gastvrijheid ook niet tegenvalt. En ik kan u verzekeren, de koks met peroxidehaar doen de dingen waarvan ze aanvoelen dat ze nodig zijn maar pretenderen niet de wijsheid in pacht te hebben, laat staan dat ze vaststaande zekerheden rondstrooien. Wie weet moet het schuurtje opnieuw worden geverfd en moeten lekkages verholpen worden of wordt het verplaatst naar elders of op termijn opnieuw opslag worden.

Een ding is zeker en dat durf ik namens de vernieuwingspredikanten te zeggen: ’Vernieuwers’ vinden het ook spannend om een nieuwe, open ruimte te betreden. Om onderweg te zijn en telkens hun tent (schuurtje) elders op te moeten slaan. Je zou het een bijbelse tocht kunnen noemen. In de tussentijd vragen we jullie vertrouwen en jullie gebed. Omdat wij het nodig hebben.

Claartje Kruijff
vernieuwingspredikant in Naarden-Bussum