Elkaar buiten de kerk dragen, juist daar! #innovatiepredikanten

Interview met Rachelle van Andel, door Susanne van der Sluijs

Met 29 jaar is Rachelle van Andel de jongste uit de groep van vernieuwingspredikanten. Ze werkt in Eindhoven en Maastricht onder jongeren en studenten. Een doelgroep waarmee ze zich erg verbonden voelt. Wij hebben afgesproken in een bistro op Hoog Catharijne waar ze vrijwel direct gepassioneerd begint te vertellen over een ontmoeting die ze die ochtend heeft gehad. Hoe ze jonge mensen met zeer verschillende achtergronden, vragen en dromen bij elkaar heeft gebracht. De naam ‘Misfits’ is bedacht en er is zelfs al een logo ontworpen. Dit typeert Rachelle in een notendop: vanuit haar eigen visie mensen inspireren en samenbrengen, creativiteit laten opborrelen, andermans behoeften en verlangens kanaliseren en ideeën faciliteren.

Inspiratiebronnen

Vernieuwing is voor haar van niets iets creëren en doelgroepen die op het eerste gezicht weinig met elkaar gemeen hebben, samenbinden. Het proces dat daardoor ontstaat vindt ze erg waardevol. Vernieuwing is ook de oude verhalen uit de bijbel, de bronnen waaruit zij leeft, voorzien van een nieuwe betekenis en deze doorgeven aan anderen. Het vernieuwingspredikant-zijn ervaart ze als een roeping. Door aanwezig te zijn met haar eigen kennis, vaardigheden en achtergrond wil ze er zijn voor die ander en de ander tot zijn/haar recht laten komen. De ander zogezegd doen opbloeien en in contact brengen met andere mensen.

Gedreven door sociale rechtvaardigheid ziet ze haar werkveld voornamelijk buiten de kerk. Verschillende organisaties inspireren haar hierin, zoals de Catholic Worker Movement, een organisatie die strijdt tegen racisme, onrecht, geweld en oorlog en de Graalbeweging, een katholieke beweging van vrouwen ontstaan in 1921 die opkomt voor de rechten van meisjes en vrouwen wereldwijd en nauw samenwerkt met de VN. Maar ook individuen inspireren haar, zoals Eboo Patel, een moslim met Indiase roots die het Interfaith Youth Core in Chicago heeft opgericht. Een interreligieus netwerk dat jongeren een thuis biedt en een kans geeft om hun talenten in te zetten.

Terugkeren naar je eigen bronnen

‘Jonge mensen’, zo zegt Rachelle, ‘brengen zoveel rijkdommen met zich mee die vaak over het hoofd worden gezien door traditionele instanties. Maar zij hebben ook hun problemen. Zeker nu in corona-tijd.’ Ze hoort dan ook veel verhalen aan van studenten, hoe zij worstelen met hun identiteit, eenzaamheid en onzekerheid. Rachelles doel is een plek te bieden waar jonge mensen op verhaal kunnen komen. En waar ze beseffen dat ze meer zijn dan het verhaal dat ze met zich mee brengen. Iemands levensverhaal dat soms butsen kent mag een andere wending krijgen. Je mag en kunt veranderen.

Een andere bron van inspiratie, zo vertelt ze met een grote glimlach, is Queer Eye, een programma op Netflix. Vijf Mannen die ‘the Fab Five’ worden genoemd, allen met een gay/queer achtergrond, hebben zelf tegen het nodige moeten strijden. Nu begeleiden zij tezamen iemand een week lang in het terugvinden van levensdoel en zelfvertrouwen. Maar ook het besef dat zij is opgegroeid in welvaart en met alle mogelijkheden, terwijl dat voor velen niet is weggelegd, drijft haar. Iemand terug laten keren naar zijn/haar eigen bronnen, naast de ander staan, met compassie naar de ander kijken, hen het gevoel geven dat ze niet alleen staan in hun verhaal; dat is wat Rachelle nastreeft.

Moed en lef

Als vernieuwingspredikant van niets iets maken, je dromen nastreven, ze delen met anderen in de hoop dat de ander net zo enthousiast wordt als jij, vraagt moed en lef. Steun en vertrouwen, zowel regionaal als landelijk, is belangrijk om creativiteit en geloof in de projecten te kunnen vasthouden. Het is voor haar van groot belang om trouw te blijven aan zichzelf en haar identiteit. ‘Ik ben niet één of andere life coach’, zo zegt ze, ‘dan zou ik mijn spirituele bron teveel negeren. Ik ben gevormd door mijn religieuze achtergrond, door alle mensen die ik op mijn weg ben tegengekomen, maar ook door mijn studies Wijsbegeerte, Spiritual Care en het Seminarie. Dit alles zie ik als een erfenis die ik met me meeneem en uitdraag.’

En zo is ze twee jaar geleden met een opdracht op pad gegaan. Als een pelgrim. Onderweg mensen ontmoetend. ‘Voor sommigen geldt dat hun route niet meer op de kaart staat. Nodig dan mensen uit op jouw route totdat ze zelf de weg weer hebben gevonden. Daar heb je wel durf voor nodig. Om op pad te gaan, om benaderbaar te zijn. Mensen kijken vaak verrast als ik zeg dat ik dominee ben. Het maakt ze nieuwsgierig omdat het niet past bij het beeld dat ze hebben van een dominee. Het maakt dat ik benaderbaar ben. Mensen voelen zich al gauw veilig om hun verhaal te vertellen.’

Relaties

De verhalen uit de bijbel vormen voor Rachelle een inspiratiebron, met daarnaast de ontmoeting met de ander, in relatie met literatuur, wijsbegeerte en kunst. ‘Maar het fundament, dat is de liefde, de grond waaruit alles voorkomt. En vertrouwen op God, het waagstuk dat leven heet om het goede na te streven, telkens weer opnieuw. Het is jammer dat in Nederland de kerk zo naar de marge is verdwenen. Niet ín de kerk ligt de schat, maar juist daar buiten, in het aangaan van relaties met anderen. Dit doe je door het luisteren centraal te stellen en ontvankelijk te zijn voor de behoeften van de ander (presentie). Het gaat er daarbij ook om je eigen identiteit te durven prijsgeven en niet bang te zijn om te laten zien wat jou drijft, wat jouw bronnen zijn waar jij op bouwt. Dan kan er iets groeien.

En het is belangrijk om individuen of een gemeenschap om je heen te hebben. Mensen die als een mentor voor je kunnen zijn, die naast je blijven staan als je het moeilijk hebt en die je uitdagen om nieuwe wegen in te slaan.’ Haar werk bestaat bij de gratie van het aangaan van relaties. ‘Dat maakt je kwetsbaar als professional. Aan de ene kant ben je onafhankelijk in je werk en in het opzetten van projecten. Aan de andere kant ben je als vernieuwingspredikant afhankelijk van de relaties die je aangaat. Wat dat betreft is het een dynamische baan en gaat het erom trouw te blijven aan jezelf. Het gaat erom ruimte te geven aan het proces en erop te vertrouwen dat er iets gebeurt. Het blijft dan ook erg interessant hoe je samen iets kan creëren dat boven de groep en jezelf uitsteekt.’

Toekomst

Op de vraag of ze toekomstdromen heeft, antwoordt ze – in de verte starend – : ‘Hoe mooi zou het zijn als ik een eigen ruimte in de stad had, waar ik voor mensen een thuis kan creëren. Een eigen plek waar jong en oud zich gezien voelen, waar een community gezamenlijk verantwoordelijkheid draagt omdat ze thuis zijn, familie zijn. Omdat ze voelen dat dat een plek is waar gezamenlijk verantwoordelijkheid wordt gedragen en leiderschap wordt gedeeld. Samen dragen we de gemeenschap, samen dragen we elkaar.’