Marleen Stelling: Een vraag aan de ander is een vraag aan mezelf

Ze loopt buiten onder een strakblauwe lucht terwijl we met elkaar bellen. Haar zoontje Gabriël heeft ze in een draagzak bij zich. Hij zal tijdens ons gesprek in slaap vallen. Als presentatrice van o.a. Het Vermoeden en Bakkie Troost is ‘luisteren’ een belangrijke vaardigheid waarover Marleen Stelling – soms zoekend, soms vol overtuiging – praat.

Het hele lijf doet mee

‘Het vraagt heel veel van een mens om te luisteren. Ik merk dat ik steeds op een dieper niveau luister nu ik het vaker doe. M’n hart en ogen, m’n hele lijf gaat meedoen in het proces. Ik zie mezelf graag als een huis waarin ik steeds nieuwe deuren en doorgangen vind en eerder onontdekte ruimtes. Omdat ik met de tijd mezelf beter leer kennen, kan ik ook beter luisteren. Voor een deel zijn ervaringen van andere mensen herkenbaar, maar er is ook unieke rijkdom die je kunt opgraven. Dat is echt iemand tevoorschijn luisteren.’

Ouderschap als leerschool

‘Op dagen dat je met jezelf overhoop ligt of niet goed in je vel zit, is luisteren moeilijk. Gasten die veel op mij lijken, vind ik lastig. Nieuwsgierigheid is makkelijker bij mensen die heel anders in elkaar steken. Iemand die bijvoorbeeld op dezelfde manier als ik gevoelens wegstopt, kan zo vertellen over haar of zijn zoektocht dat het al te herkenbaar en confronterend is. Aan de andere kant: ik leer daar ook weer van. Ouderschap is ook een leerschool in luisteren. Een mensje bloeit op en je gaat zien wie je gekregen hebt. Dat proces gaat meer over luisteren dan over meegeven of vertellen. Als ouder wil ik nieuwsgierig zijn naar wat mijn kind mij gaat leren en meegeven.’

Willen weten

‘Wat ik wil geven is oprechte aandacht. Dat willen mensen bijna altijd. Ik kom met camera’s, dus er zijn wel grenzen aan wat ik mag vragen. Gasten moeten instemmen met de camera en ze mogen ook zeggen wat niet ter sprake gebracht mag worden. Soms is een onderwerp of een deel van hun leven zo kwetsbaar, dat ze daar niet over kunnen en willen praten. Dat doe ik dan ook niet. Maar binnen die kaders vraag ik alles en vraag ik door tot ik antwoord heb. Vrienden zeggen wel eens: ‘Hoe weet je altijd maar weer wat je moet vragen?’ Ik vind dat geen probleem. Mijn nieuwsgierigheid is groot, dus wil ik altijd dingen weten van anderen.’

De kern raken

‘Soms kan een voor mij simpele openingsvraag meteen al een zeer punt raken. Of een voor mij spannende vraag blijkt voor de gast helemaal niet spannend. Wat zegt het over mij dat ik deze vraag niet zo makkelijk stel? Dat leert mij iets over mezelf. Welke ingang je ook kiest om iemand vragen te stellen (beroep, rol, familie etc.): mensen zijn altijd een vat vol levenswijsheden. Ik maak mensen anderhalf uur mee en toch weet je de kern van iemands leven te raken. Hoe mooi is dat!’

Zelfreflectie

‘Ik ken het donker in mijn hoofd en kan me donkere periodes in levens van anderen goed voorstellen. Vragen als ‘wat doen wij hier op aarde’, ‘hoe kom je door verdriet heen’ zijn vragen die vrijwel iedereen vroeger of later stelt. De zoektocht naar een antwoord brengt mij bij wijsheid van anderen en bij nieuwe inzichten voor mezelf. Een vraag aan de ander is ook een vraag aan jezelf. Jouw vraag roept op tot zelfreflectie: waar sta ik? Het is een kunst om die twee ook weer te scheiden. Je eigen verhaal gaat niet voorop. Het gaat om het verhaal van de ander. Maar een mooi gesprek is een mooi gesprek en daar zijn er twee voor nodig.’

Tips

1.‘Je kunt overal luisteren. Als er niemand in de buurt is: luister naar wat in jezelf omgaat. Van mijn generatie (1990) wordt vaak gezegd dat we altijd maar in therapie en met onszelf bezig zijn. Volgens mij is dat juist de toegangspoort tot goed luisteren: ken jezelf. De antwoorden die mensen je geven, doen iets met je. Heb daar aandacht voor zonder dat je jezelf suf projecteert.’

2.‘Ik heb luistervaardigheid opgedaan door moeilijkheden. Het heeft mij zelfkennis opgeleverd en minder ‘ruis’ bij het luisteren.’

3 ‘De tekst uit Genesis 1 ‘God zag dat het goed was’ gaat over het diepe zien. Zo is er ook het diepe luisteren, het waarnemen met alles wat je hebt. Ik luister met m’n oren, maar net zo goed met ogen, hart, buik, met alles.’

Ineke Ludikhuize
Redactie AdRem, lid van de Geertekerk in Utrecht

Wie is Marleen Stelling?

Marleen Stelling wordt op 2 oktober 1990 geboren in Leiderdorp. Na het VWO studeert ze Theologie in Leiden en volgt ze de master Journalistiek en Nieuwe Media. Als schrijvend journalist begint ze haar werkzame leven. In 2013 komt Marleen in dienst van de Evangelische Omroep. Vanaf september 2016 is Marleen op televisie te zien als presentator van ‘Het Vermoeden’. Recente tv-programma’s die Marleen presenteert, zijn ‘Zie je zondag!’ waarin ze door heel Nederland trekt om op zoek te gaan naar de kracht van de gemeenschap, ‘Ik mis je’, ‘De Nachtzoen’ en ‘Lazarus’.