Pinksteren en de geest van verzoening

De zachte vertelling in het Johannes-evangelie in Johannes 20: 19-23 over de komst van Heilige Geest is een verademing. Anders dan in Handelingen klinkt hier een intiem verhaal waar vertwijfeling en geloof elkaar raken. Achter gesloten deuren, letterlijk en misschien ook figuurlijk in de binnenkamer, wordt in alle stilte aan vermoeide harten, aan angstige mensen, het leven teruggegeven. De Geest van God wordt ingeblazen, met als opdracht diezelfde kracht weer verder te dragen.

Ik denk dan als vanzelf aan oude dichtregels van Jan Willem Schulte Nordholt.

De Heilige Geest dat is

in holten van gemis

van het menselijk bestaan

wakkert de wind weer aan

Het begint klein bij onszelf

Vanuit de gebrokenheid weer leren leven en in dat leven weer vreugde vinden en schoonheid zien, daarover gaat het voor mij wanneer het over de Heilige Geest gaat. Pinksteren is niet het geboortefeest van de kerk, maar veel meer het telkens weer opnieuw geboren worden als gelovige, het telkens weer opgewekt worden tot een gelovig bestaan. Het is veelzeggend dat bij Johannes Pasen en Pinksteren op één dag vallen.

Natuurlijk blijft dat geloof niet beperkt tot de binnenkamer, maar ‘richt het onze voeten op de weg van de vrede’, zoals Huub Oosterhuis zo mooi verwoordt. Maar het begint klein, bij onszelf, wanneer we ons aangesproken voelen en ons aangeraakt weten. Als we rust en vrede ontvangen, voor we naar buiten treden.

Vergeven

Bijzonder is hoe de vrede die de leerlingen ontvangen, ‘Ik wens jullie vrede’ direct verbonden wordt met het vermogen tot vergeven. Wie zich kan verzoenen met zichzelf, niet omdat we perfect zijn, maar omdat we in onze imperfectie ook kind van God zijn, kan in Gods geest ook anderen verzoenend tegemoet treden.

De Amerikaanse theoloog en franciscaan Richard Rohr schrijft hierover:

‘Vergeving openbaart drie goede krachten tegelijk. Wanneer we vergeven, kiezen we de goedheid van de ander boven zijn fouten, voelen we Gods goedheid door onszelf stromen, en ervaren we ook ons eigen vermogen tot goedheid op een manier die ons misschien bijna verbaast.

We komen eindelijk in contact met een veel Hogere Macht, en we leren langzaam hoe we uit deze Oneindige Bron kunnen putten. De Geest in ons creëert een onophoudelijk verlangen naar vergeving en verzoening. Ware, door de Geest geleide, vergeving bevrijdt en geneest altijd ten minste één van de betrokken partijen, en hopelijk beide. Om in vrede te leven moeten we overigens niet alleen alle mensen vergeven, maar alles wat ons omringt. We moeten de werkelijkheid vergeven voor wat ze is. Alles vergeven om wat het is, wordt de enige manier waarop we eindelijk in vrede kunnen leven.’

Helend aanwezig zijn

Het zijn woorden waar je lang over kunt denken en mediteren, maar die ons in elk geval op het spoor zetten van een nieuwe manier van christen- en kerkzijn. Een manier die heilzaam, dat wil zeggen helend, aanwezig is onder de mensen. De gave van de Geest is een missionaire gave, bedoeld om te delen. Dat gaat met vallen en opstaan, want zelfs begiftigd met de Heilige Geest zijn we niet opeens heiligen. Sterker nog, de drang tot perfectie doet niet zelden meer kwaad dan goed! Misschien is het al genoeg in elk geval niet op te geven. Of, om het met de woorden van Gabriël Smit te zeggen:

Proberen moet je,

proberen dat is het enige,

dat is altijd het enige geweest.

Ik zal het doen.

Hoe dan ook: Genade zal genoeg zijn.

Het ontvangen van de Heilige Geest gaat niet altijd gepaard met grootse verschijnselen. Soms is het maar nauwelijks zichtbaar, omdat zich eerder in bescheidenheid uit dan in grootspraak. Maar het brengt wel altijd iets in beweging dat voor de buitenwereld merkbaar zal zijn. Dat kan in de vorm zijn van een vrede brengend gebaar dat mogelijk gemaakt is doordat wij onszelf overstijgen en daardoor elkaar weer vinden en dragen. Of het wordt simpelweg voelbaar wanneer de ander merkt dat wij werkelijk voor hem of haar open staan. Dan ontstaat er ruimte waardoor we God kunnen opgraven in geteisterde harten en wakkert de wind weer aan.

Kim Magnée – de Berg
Redactie AdRem, remonstrants predikant bij de Federatie in Gouda