Muziektheater ‘Maria, Maria, Maria’ bij de Remonstranten

Op zaterdag 10 december ’s avonds en op zondag 11 december ’s middags biedt de landelijke organisatie u een bijzondere kerstvoorstelling aan in de Arminiuskerk in Rotterdam. Noteer de data maar alvast, want daar wilt u zeker niet ontbreken. Het Leidse gezelschap de Veenfabriek speelt dan speciaal voor ons de spectaculaire muziektheatervoorstelling ‘Maria, Maria, Maria’. En neem vooral een niet-remonstrant mee, daar is dit initiatief mede voor bedoeld. De NRC gaf het stuk plek 6 in de lijst van beste theatervoorstellingen in 2021.

Michel Peters sprak met Joeri Vos, artistiek leider van de Veenfabriek en regisseur en tekstschrijver van deze voorstelling. Hoe komen jonge mensen er in deze tijd bij om een theaterstuk over Maria te gaan spelen?

Muziektheater van de bovenste plank

Hoe is de voorstelling tot stand gekomen?
‘Maria is wel de tofste figuur uit alle geloven die ik ken, de meest verbindende ook. Ik had al eens eerder het stuk Ave Maria gemaakt. In coronatijd hadden we een voorstelling over het Laatste Avondmaal gepland, maar dat ging niet door. Onze muzikaal leider Bastiaan Woltjer wilde heel graag eens iets doen met de Cantigas de Santa Maria. Dat is ons uitgangspunt geworden. Ik heb eerst de muzikanten en de hoofdpersoon Jacobien Elffers uitgebreid geïnterviewd over hun verhouding tot het geloof, over wonderen die ze zelf hebben meegemaakt en over moederschap. Ook bij mijn eigen moeder ben ik langs geweest. Dat leverde honderd bladzijden tekst op waarvan zinnen en woorden in de voorstelling terecht zijn gekomen.

Het stuk heeft drie pijlers. In de eerste plaats de historische Maria uit bijbel en koran. De voorstelling begint met het Ave Maria in het Aramees. Dat komt echt binnen. Een tweede pijler is het moederschap van Maria. Jacobien Elffers is zelf jonge moeder en gebruikt situaties uit haar eigen leven in het stuk. Ik heb het stuk helemaal op haar persoon geschreven. Ten slotte is er het vluchtverhaal van Jozef en Maria. Dat verbinden we met de vluchtverhalen die we tegenwoordig dagelijks om ons heen horen en zien.  Alle sporen lopen uit op de vraag welke Maria we in deze tijd nodig zouden hebben.’

Wat heb jij en wat hebben de jonge mensen op het podium met Maria? Hoe komt het dat jullie je zonder gêne of negatieve gevoelens associëren met deze bijbelse figuur?

‘Ik beschouw mezelf niet als religieus, wat ik definieer als verbonden zijn aan een kerk. Ik wil geen regeltjes volgen en mijn geloof koppelen aan rituelen die je samen uitvoert. Maar ik ben zeker geen atheïst, eerder agnost. Mijn moeders kant van de familie – via mijn opa – is seculier joods, al vier generaties lang. Mijn vader las ons voor uit de bijbel, gewoon omdat hij vond dat we daar kennis mee moesten maken. Ik heb dus niet de aversie die veel mensen tegen geloof hebben en sta er open en nieuwsgierig tegenover. De muzikanten komen uit Marokko, Syrië, Spanje, de Elzas én Nederland. Twee van hen zijn van islamitische huize, allemaal zijn ze wel op een of andere manier gelovig opgevoed. Bastiaan Woltjer ook.

Maria is voor mij de moeder van ons allemaal. Zoals Paus Franciscus dat in 2021 verwoordde: Als iemand alleen en verlaten is, is zij er, dichtbij, zoals ze naast haar zoon was toen iedereen hem in de steek liet. Maria beschermt altijd haar kinderen en verdedigt ons tegen gevaar, zelfs als we de weg kwijtraken of onze redding in gevaar brengen. Ze hoort onze stemmen, zelfs degenen die in ons hart gesloten blijven. Maria is er, ze bidt voor ons en ze bidt voor degenen die niet bidden. Omdat ze onze moeder is.

Wat een verantwoordelijkheid denk ik dan! En wat verdrietig dat je al je kinderen ziet sterven! In deze voorstelling heb ik de schoonheid van de schepping willen weergeven. Aan de ene kant heb je de overweldigende ervaring van de muziek, aan de andere kant de tekst die met grapjes en relativering daarmee contrasteert.’

Waar komen de lovende recensies vandaan?
‘Het is gewoon een erg goed stuk natuurlijk, haha. Maar verder denk ik dat er behoefte is aan zo’n verhaal over troost. In de pandemie hebben we veel thuis gezeten op internet, daar worden de tegenstellingen juist vergroot. Wij willen dingen weer bij elkaar brengen. Ook als je niet gelovig bent kunt je genieten van de schoonheid van de voorstelling en het transcendentale van de muziek. Ons overkoepelende thema van 2020 – 2024 is: Waar doe je goed aan? Wij willen geen mening opdringen, geen pamflettisme, maar met onze voorstelling een gesprek losweken. Ook letterlijk! Na de voorstelling praten we graag met jullie na.’

Kaarten zijn nu al te verkrijgen via www.veenfabriek.nl
Een kaartje voor uzelf kost €20,-. Neemt u iemand mee die geen remonstrant is, dan betaalt u voor die tweede persoon de halve prijs, dus €10,-. In dit laatste geval: gebruik de kortingscode ‘remonstranten’.  U betaalt dan €30,- voor twee kaartjes.

Michel Peters

P.S.  Tjaard Barnard, Annemarie Gerretsen en ikzelf hebben het stuk al gezien. Het was fantastisch!

Wonderlijke vertelling

Maria Maria Maria is een wonderlijke vertelling over de bekendste moeder ter wereld en haar kinderen. Vol inspiratie, twijfel, troost en muziek. Jacobien Elffers speelt Maria. Begeleid door muzikanten vertelt ze over haar leven en dat van haar kinderen. Geïnspireerd door de verhalen uit de bijbel en de koran, persoonlijke verhalen van de muzikanten en liederen over bizarre middeleeuwse wonderen. De muzikanten van de Veenfabriek laten zich voor Maria Maria Maria inspireren door een rijke historie aan Marialiederen uit de middeleeuwen en het vroege christendom. Van de dertiende-eeuwse Cantigas de Santa Maria uit Spanje die vertellen over de opzienbarende wonderen van Maria, tot aan oude Marialiederen uit Syrië in het Aramees, de taal waarin Jezus sprak. Als moderne pelgrims feesten, dansen en spelen de muzikanten voor de Moeder. Met percussie, electronica, gitaar, klarinet, trombone, altviool en de betoverende zang van de Marokkaanse zanger Anass Habib.