Tata Steel en de kerk

Vroeger waren we in Nederland trots op de Hoogovens. We waren trots op Shell, op Philips en op de KLM. We waren er trots op dat een klein land als Nederland toch maar bedrijven had die er internationaal toe deden. Toen ik in de jaren zeventig op Curaçao kwam, zag ik dat er iets niet deugde aan Shell. Shell had al het grondwater op het eiland weggepompt om de olieraffinaderij te koelen, waardoor land- en tuinbouw onmogelijk werden op het eiland.  Verse groente moest geïmporteerd worden. Voor de rijke mensen geen probleem, voor de arme mensen wel. Die gingen over op Amerikaans junkfood en werden dik en ongezond. Het witte personeel van Shell woonde in afgesloten wijken buiten de stank van de fabriek. Het zwarte personeel woonde in de stank en in wijken zonder hekken. Ik was niet meer zo trots op Shell.

Omslag in denken

Toen we beseften dat de verandering van het klimaat de mensheid bedreigt, was er weinig reden meer voor trots op Shell of KLM. Shell en KLM willen tot op de dag van vandaag nog steeds groeien ten koste van het klimaat en ten koste van de mensheid en doen alsof zij voor een schoon klimaat zijn.

De Hoogovens werden Tata Steel. Iedereen in IJmuiden of Wijk aan Zee weet dat het bedrijf stinkt. Inmiddels kan iedereen weten dat de kans op kanker in de omgeving van Tata Steel groter is dan elders. De directeuren weten dit ook en wonen daarom al jaren ver weg van het bedrijf. Hun personeel heeft die keuze niet. Zij worden gemangeld tussen vrees voor hun baan en hun gezondheid.

Profetisch spreken en handelen

Wat is de taak van de kerk? Het makkelijkste voor de kerk is om zich in het midden te positioneren en niets te doen. Begrip te tonen voor de positie van de directie die zich verantwoordelijk voelt voor de continuïteit van het bedrijf en voor de belangen van de aandeelhouders, waaronder de kerken. Maar ook door te zeggen dat het klimaat belangrijk is. Kortom een veilige middenpositie in nemen. Wordt de kerk daar geloofwaardig van?

Is het niet de taak van de kerk om profetisch te zijn? Namen Mozes, Jesaja, Jeremia, Jezus en Paulus een veilige middenpositie in? Waarom kiest Paus Franciscus in Laudatio Si voor het klimaat en de mensheid? Waarom is het zo stil bij de protestanten? Wat zouden Karl Barth en G.J. Heering gezegd hebben?

Arriën Kruyt