Beginnersstress als predikant

Het was 1994, het laatste jaar van mijn studie. In die tijd moest je een korte klinisch pastorale vorming doen. Drie weken gesprekken voeren in een ziekenhuis met patiënten en dan in een supervisie-achtige groepssessie dat met elkaar bespreken. Wat leer je over jezelf? Wat leer je over gesprekstechnieken? Waarom reageer je zoals je reageert en hoe kun je het beter doen? Het was een van de meest confronterende elementen van de studie. Nu kwam het erop aan. Met een groepje medestudenten werden we geplaatst in het ziekenhuis in Leiderdorp. Een ervaren supervisor zou ons begeleiden en ook de predikant van het ziekenhuis was nogal ervaren. Iedereen kreeg een afdeling aangewezen. Met knikkende knieën moest je aan het werk. Ik liep mijn afdeling op en zag een oudere dame, die er erg vriendelijk uitzag en probeerde een gesprek te beginnen. Ze leek heel welwillend. Ik vertelde wat ik kwam doen, dat ik stage liep bij de dienst geestelijke verzorging en dat ik eens van haar wilde horen hoe het haar verging. Echt reageren deed ze niet en het begon wat ongemakkelijk te worden. Ik herhaalde mijn verhaal maar eens.

Na vijf minuten kwam er een verpleegkundige binnen. Met één blik zag ze wat er aan de hand was: de dame had haar hoorapparaat niet in… Ze had geen woord verstaan. Zo ben ik in dit vak begonnen.

Culturele bagage

Toen ik in Nieuwkoop predikant werd was het gemakkelijker. Ik had stage gelopen in Rotterdam en daar al geoefend. Het was in Noorden (een dorp verder) even zoeken, maar ik had goede aanwijzingen gekregen. We leefden nog in de tijd van voor de TomTom en het 100.000 stratenboek was mijn beste vriend. Helaas wel een editie waarin je de laatste 250 meter zelf moest zoeken. Zo ongemakkelijk als het was in het ziekenhuis, zo warm werd ik nu verwelkomd. Een oudere dame, typisch remonstrants, cultureel begaafd, wonend in een huis dat een soort museum was. Het atelier van haar man, een bekende kunstschilder, die al een tijdje overleden was, zag eruit alsof hij zo kon binnenstappen. In de huiskamer stond een grote vleugel. Ze had aan heel Nieuwkoop pianoles gegeven. Wel was ik blij dat ik van huis uit enige culturele bagage had meegekregen, anders had ik me toch wel ongemakkelijk gevoeld.

Eerste uitvaart

In Nieuwkoop volgende ook de eerste uitvaart. Ik schrok toen ik het telefoontje kreeg dat er al aan zat te komen. Van de jonge dominee werd verwacht dat hij wist wat hij doen moest. Ik was er de hele tijd tussen het overlijden en de dag van de uitvaart mee bezig. Gelukkig ging alles goed en had ik de zeer oude dame al één keer bij leven ontmoet. Alleen: in het Onze Vader een paar woorden vergeten, is wat onhandig. Iedereen reageerde mild, maar zelf vond ik het nogal stom. Gelukkig leer je snel bij in dit vak!

Tjaard Barnard