Van bestuurskamer naar klaslokaal

Merel van Vroonhoven, ooit bestuursvoorzitter AFM (Autoriteit Financiële Markten), maakte als vijftiger de overstap naar het basisonderwijs. In het boek De stap beschrijft ze hoe ze tot die stap gekomen is. In Voor de klas hoe die stap uitpakt. Van Vroonhoven maakte dezelfde overstap als ik, maar haar move werd bekeken door de hele wereld.

Het boek Voor de klas leest als een trein; het loont om de columns één voor één tot je door te laten dringen, want ja, natuurlijk, als je als vijftiger een nieuw vak instapt, dan word je misschien gecoacht door een jonger iemand of misschien zelfs door 27 tienjarigen in je klas. Dat voelt vreemd aan voor haar, maar ze went er ook aan. En die tienjarigen vieren haar groeistapjes alsof het hun eigen einddiploma’s zijn. Gaandeweg ontdekt Van Vroonhoven dat ze wel een uil zou willen zijn, omdat die 360◦ rond kan kijken. En optimistisch als we zijn in het onderwijs, gaan we gewoon door, ook al zijn we geen uilen. Want je kunt leren om meer signalen op te pikken, proactief te blijven handelen en de klas op sleeptouw te nemen als alles tegen zit en je misschien zelfs jezelf (en dus meteen ook de klas) in de weg zit. Ze formuleert nog net niet, dat deze vaardigheid haar ook in de rest van het leven van pas komt.

Altijd aan staan

Van Vroonhoven ontdekt dat er voor een leerkracht altijd meer te doen is en waarom het gesprek over werkdruk zo belangrijk is. Ze ontdekt dat het een echt vak is, omdat je altijd je hele persoon, je hele hebben en houden meeneemt als instrument en je dus ook altijd aan staat. Ik zocht de definitie van vak nog even op: een beroep met een hoge maatschappelijke status waarvoor de uitoefenaar over een specifieke combinatie van kennis, houding en vaardigheden moet beschikken om tot goede resultaten te kunnen komen. Dat van die hoge maatschappelijk status zullen we maar gauw vergeten. De rest is echter een pakkende formulering van wat je pas echt begrijpt als je lesgegeven hebt of achterin de klas hebt zitten kijken en er ondertiteling bij kreeg: kijk, nu zie je mij rekeninstructie geven, maar ondertussen staan mijn antennes wijd open richting leerling X, Y en Z om te zien of ze nog mee doen, terwijl ik bedenk wat ik ga doen, als het voor hen te makkelijk respectievelijk te moeilijk is. En ik houd een schuin oog op het weer, want op het moment dat het begint te sneeuwen volgt de split second inschatting: gaan we nog werken, of gaan we buiten genieten en hoe brei ik dat dan weer recht in het rooster?). 

De wereld in de klas en andersom

En als je dat allemaal niet live kunt mee maken, lees dan vooral Voor de klas. Prachtige columns waarin haar verbinding met de kinderen, het vak, maar ook de wereld waar ze uitgestapt is en de wereld waarin wij allen dagelijks leven worden gevierd. Zij-instromers als Merel van Vroonhoven zijn wat mij betreft welkome aanvullingen in het onderwijs. Omdat ze een wereld aan ervaring meebrengen, letterlijk de wereld de klas mee innemen, maar zeker ook andersom: omdat ze het klaslokaal aan de wereld laten zien.

Geertrui Meinema – Linders

Merel van Vroonhoven, De stap. Hoe mijn weg naar de top me naar het klaslokaal bracht. Ambo/Anthos, 2021. Prijs: €23,99. ISBN 9789 026 35 4502
Merel van Vroonhoven, Voor de klas. De mooiste verhalen van een ‘ervaren beginner’.
Ambo / Anthos, 2022. Prijs: €20,99. ISBN 9789 026 36 1135