Draaglijk is al heel mooi

Alweer vele jaren geleden was er een meerdaagse intervisie voor remonstrantse predikanten in een klooster. Met een paar collega’s kwamen we samen en bespraken we onze ervaringen in het pastoraat. Een oudere en wijzere collega sprak over het feit dat niet alles maakbaar is. Soms is het al heel mooi als iets dragelijk kan worden. Zo sprak hij over een serviceflat waar veel van zijn gemeenteleden woonden. De zelfmedicatie die het huis binnenkwam in tasjes van de firma Gall & Gall had vele huwelijken gered.

Zelf maakte ik eens mee, hoe een ouder gemeentelid door de familie overtuigd (gedwongen?) was om vanuit haar eigen woning naar een bejaardenhuis te gaan. Echt aantrekkelijk was het daar niet. Het enige vermaak bestond uit bingo-avonden en concerten waar de bewoners konden zingen uit Kun je nog zingen, zing dan mee. En dit terwijl de dame conservatorium had gedaan en thuis een prachtig muziekinstrument had staan. Thuis was haar troost, in het leven dat in de eenzaamheid na het overlijden van haar man beslist niet mee viel, een fles jenever. Maar de verzorging had de instructie gekregen om het drinken te ontmoedigen. De fles werd weggezet en er kwam geen nieuwe het huis in. Het leven werd er niet gemakkelijker of vrolijker op.

Mijn grootouders ontmoetten elkaar in de jaren twintig van de vorige eeuw in de religieus-socialistische beweging rond Kees Boeke. Men was zeer idealistisch: blauwe knoop, vegetarisch, anti-militaristisch en alles wat erbij hoorde. Natuurlijk toegepast op een licht wettische manier, een beetje met de gestrengheid (en humorloosheid) van spijswetten. Mijn grootvader dronk daarna voor het eerst alcohol op 5 mei 1945. Daarna heeft hij de schade ingehaald! De laatste jaren van zijn leven woonde hij boven een slijterij. Als de voorraad op was, hoefde hij alleen maar met zijn wandelstok op de grond te stampen en zijn dealer bracht hem een nieuwe doos Bokma. Het was een geweldige grootvader – hij verklaarde op zijn twaalfde de Max Havelaar gelezen te hebben en daarna atheïst geworden te zijn – alleen moest je hem niet op bepaalde tijden proberen te bellen.

Een oude tante zat dementerend in een verpleeghuis. In haar hoofd kwamen herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog boven. Ze was erg onrustig. Het maakte dat ze ging rondlopen, zwerven door het verpleeghuis. Mogen we haar vastbinden in de stoel, zodat ze niet valt en haar heup breekt?

Natuurlijk wil je iemand beschermen door de fles af te pakken of iemand vast te binden, maar los je daarmee het probleem op? Volgens mij moet je ook durven loslaten als je geen andere oplossing hebt. Aanvaard dat het leven niet maakbaar is. Je zult wel moeten.

Tjaard Barnard
predikant te Rotterdam en Nieuwkoop