Door schaamte een betere moslim en een beter mens worden

Imam Ibrahim Ahmed (1989) is voorganger van de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap in Nunspeet. Mini Jurjens ging met hem in gesprek over de rol en functie van schaamte en schuld in deze islamitische stroming.

Op een koude winterse dag ben ik welkom in het Baitunnoer, in het Huis van Licht. Ik word hartelijk welkom geheten door de imam en een van de vrijwilligers, die warme thee en cake presenteert. Omringd door tientallen oude vertalingen van de koran achter vitrines gaan we in gesprek.

Als je schaamte en islam intikt op Google, krijg je veel resultaten, waarbij opvalt dat schaamte een positieve rol heeft. Als je schuld en islam intikt, krijg je nauwelijks resultaten. Kun je zeggen dat schaamte een duidelijker rol heeft in de islam dan schuld?

‘Schaamte is een van de grootste aspecten in het leven van een moslim. Het helpt in je spirituele ontwikkeling en brengt je dichter bij Allah, net als overigens schuld. Wij geloven dat Allah alles ziet. Als je iets hebt gedaan dat niet goed is, dan zul je daarover – normaliter – schaamte voelen. Op schaamte volgt een schuldgevoel, of berouw, dit ligt in het verlengde van schaamte. Deze emoties zullen ervoor zorgen dat je de beschadigde verhouding wilt herstellen, door vergeving te vragen aan Allah. Dat moet dan wel echt, doorleefd zijn en uit je daden blijken. Daar hoort ook bij dat je vergeving vraagt aan diegene die je hebt geraakt met je handelen, als dat mogelijk is. Schuld of berouw ten opzichte van God impliceert dat je dit ook voelt ten opzichte van de mens die je hebt geraakt.

Als je schaamte positief benadert en integreert in je menszijn, dan kun je daardoor een betere moslim, een beter mens worden. Schaamte en schuld hebben dus beide een positieve functie in het spirituele leven.’

Kunt u iets meer vertellen over het begrip schuld in de Islam en in de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap in het bijzonder?

‘Daden worden beoordeeld naar intentie, niet naar gevolgen. Dit is ook een gezegde van de Heilige Profeet Mohammed (vrede zij met hem), die ons overgeleverd is in de Hadith (red.: vastgelegde, islamitische overleveringen over het doen en laten en de uitspraken van Mohammed). Allah is vergevingsgezind. Als je echt berouw hebt dan ontvang je vergiffenis’.

Kan alles vergeven worden? Anders gezegd: zijn er daden of intenties die niet vergeven kunnen worden door Allah?

‘Volgens ons is het inderdaad zo dat er handelingen of intenties zijn die niet vergeven kunnen worden. Maar dat is niet aan ons, dat is aan Allah. Als Ahmadiyya Moslim Gemeenschap geloven we in de hel, maar die is bij ons wel tijdelijk en kent net als trouwens het paradijs verschillende niveaus. Het paradijs is eeuwig.’

Gelooft de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap in lot, in voorbestemming?

‘Ja zeker, maar ook in de vrije wil. God heeft iets in het werk gezet. Er zijn profeten gezonden. Wij moslims kennen overal ter wereld slechts één tekst van de koran, maar elke profeet zal de beste interpretatie geven van de koran voor die tijd en die cultuur. Wij geloven dat je de koran niet letterlijk moet opvatten, maar sommige dingen ook symbolisch uit kunt leggen.’

Wat helpt om goed te leven?

‘Wij worden omringd door enorm veel afleiding, beelden, geluiden, mensen, thuis en werk. Alles komt bij je binnen en eist je aandacht. Daarom is het nodig om je innerlijk te wapenen. We hebben een gezegde: Alleen in het gedenken van God vindt het hart rust.

We worden daarbij geholpen door richtlijnen. Zo bidden we vijf keer per dag en elke keer vragen we aan Allah: Leid ons op het rechte pad. Daarbij blijven we niet stilstaan, maar zijn we letterlijk in beweging. Want spiritueel moet je ook in beweging blijven om het rechte pad te gaan.

Om nog een heel ander en praktisch voorbeeld te geven: je moet dingen doen die gezond zijn voor je lichaam, omdat dit je innerlijk ook goed zal doen. Zo mogen wij geen alcohol gebruiken en mogen we ook niet onmatig eten. Daar zijn ook concrete richtlijnen voor van de Profeet (vrede zij met hem): je moet langzaam eten en goed kauwen. Je moet één derde van je maag bestemmen voor voedsel, een derde voor water en een derde moet je leeg houden.’

Toen wij hier in West-Europa de donkere Middeleeuwen hadden, was er in het Arabische rijk een enorme bloei in cultuur en wetenschap. Arabische denkers als Averroes en Avicenna gingen op zoek naar een filosofische onderbouwing van het geloof met behulp van de Griekse filosofen. Hoe kijkt de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap naar het gebruik van de rede in het geloof?

‘Wij geloven dat het de bedoeling is om je verstand te gebruiken om vooruitgang te krijgen voor je lichaam en in spiritueel opzicht. Er is geen tegenspraak tussen geloof en wetenschap. De profeet Mohammed (vrede zij met hem) zei: Het zoeken naar kennis is een plicht voor elke moslim, man en vrouw.’

Welke gebeurtenis was voor u belangrijk in uw eigen spirituele ontwikkeling?

‘Dat ik vóór mijn geboorte, ben opgedragen aan Allah en aan de gemeenschap. Dat werkt zo: de ouders kunnen voor je geboorte een brief schrijven aan de Kalief dat ze een kind verwachten. Ze kunnen dan zelf een naam voorstellen maar ook de Kalief vragen om een naam te noemen. Als het kind zestien jaar is wordt gekeken naar zijn kwaliteiten. Is het geschikt als imam, arts, of iets anders? En het kind krijgt dan de vraag welke richting het uit wil. Kort na de geboorte wordt trouwens bij elke baby de Adhan, de oproep tot het gebed, in het rechteroor gefluisterd. En in het linkeroor de Iqamah, de oproep voor het begin van het gebed. Dit symboliseert dat het kind wordt verwelkomd in de islam en herinnert aan de centrale rol van Allah in het leven.

In de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap willen we samen als gelovigen bouwen aan vrede en sociale gerechtigheid. Zonder recht geen vrede. Er moet liefde voor de ander zijn, zoals een moeder haar kind liefheeft, zonder er iets voor terug te verwachten. En je moet daarbij ook uit je bubbel komen’.

Mini Jurjens
Redactie AdRem

De Ahmadiyya Moslim Gemeenschap is een islamitische herlevingsbeweging. Zij is opgericht door Mirza Ghulam Ahmed (1835–1908, geboren in Qadian) in de Indiase staat Punjab.
De leden van de Ahmadiyya Moslim Gemeenschap geloven dat hun stichter de Messias en de Mahdi (morele gids) is, die door de profeet Mohammed werd voorspeld.
De gemeenschap is een internationale beweging in landen als Pakistan, India, Bangladesh, Indonesië en West-Afrika, maar ook in Europa, Amerika, Zuid- Amerika, Azië en Australië. Het is de grootse groep moslims die slechts één leider heeft. Imam Ibrahim Ahmed geeft aan dat er wereldwijd tientallen miljoenen leden zijn. In Nederland bedraagt het aantal leden ongeveer vierduizend. Hun spiritueel leider heet Mirza Masroor Ahmad. Hij is de vijfde kalief. De beweging heeft in het verleden vervolgingen door geloofsgenoten gekend. De leuze van de gemeenschap is Liefde voor iedereen, haat voor niemand (afkomstig van de derde kalief).
(bron: Imam Ibrahim Ahmed en Wikipedia).