Het gezicht van Jan Mulock Houwer

Jan Mulock Houwer (1935) vindt zijn aardse levensverhaal niet zo boeiend, hij praat veel liever over zijn reis naar de ziel die hij in het tweede deel van zijn lange leven heeft ondernomen. Sinds een jaar is hij nu vriend in de Geertekerk in Utrecht.

Leven is afscheid nemen      

‘Ik ben als geoloog werkzaam geweest bij Shell. Mijn vrouw en ik leefden om die reden twintig jaar lang een zwervend bestaan in het buitenland. Toen we weer in Nederland kwamen wonen, werd zij actief bij de Woudkapel (NPB) in Bilthoven. Hoewel van oorsprong agnostisch, ben ik haar op mijn manier daarin gevolgd. Zij overleed in 2006, na veertig jaar huwelijk. Om dit te verwerken ben ik toen naar Santiago de Compostella gelopen. Aan het eind van die reis, bij Cabo Finisterre, gooide ik al mijn kleren af en stortte me in de oceaan. Het voelde als een bevrijding, als een opnieuw geboren worden. Het leidde tot het besef dat je elke levensfase bewust moet afsluiten, daarvan afscheid nemen, om de volgende zonder de last van een onverwerkt verleden te kunnen aangaan. Zo heb ik nog tien jaar de levenspartner van iemand anders kunnen zijn. Na haar overlijden in 2016 heb ik twee jaar lang rondgezworven in het Franse land, waaronder een werkverblijf van enkele weken als vrijwilliger in een klooster in de Pyreneeën, waar zowel pelgrims als mensen die in hun leven vastgelopen waren, werden opgevangen. Ook dit was zo’n noodzakelijk overgangsproces.’

Reis naar binnen      

‘Na mijn vijftigste is de reis naar mijn ziel begonnen. Ik werd getroffen door het boek Over de ziel van Francois Cheng (1929), destijds hoogleraar aan de Sorbonne. Via het tao-denken verwijst deze auteur naar de Franse filosofe Simone Weil (1909-1943). Gedurende ruim vijf jaar heb ik veel van haar geschriften gelezen, deels geordend, vertaald en gepubliceerd (2021-2024). Weil is een uiterst kritische, scherpe en consequente denker, maar stuit op de grenzen van het cognitieve denken (1934). Als gevolg zoekt zij ook toegang tot het intuītieve denken en beleeft in die tijd (1935-1938) christelijk mystieke ervaringen. In 1940 vlucht zij voor de Duitsers naar Marseille waar haar spirituele ontwikkeling een religieuze vorm krijgt. De neerslag daarvan is te vinden in wat zij in haar laatste levensjaar (1943) opgeschreven heeft. Van haar heb ik geleerd dat het belang van de religie voor een seculiere samenleving ligt in de herkenning van de noodzaak van een hiërarchie van waarden  als uitgangspunt voor moreel bewust leven.

Het labyrint symboliseert voor mij de weg van de mens naar binnen; van het ego (het zelfbeeld aan de buitenrand) via de kronkels van de geest (het brein, het intellect, het denken) naar de kern (de ziel).  De weg naar binnen is een voortdurend zoeken, je hoofd stoten en toch verder gaan op een kronkelig pad waarop je niet kunt verdwalen. Het middelpunt van het labyrint is vormloos en daar ligt het bewustzijn waarom het werkelijk gaat, dat van de ziel. Op die plek kan de ziel zich openen en mogelijk inspiratie vanuit een andere dimensie ontvangen.’

Thuiskomen       

‘Na een openhartoperatie in 2018 kwam ik uiteindelijk in 2023 in het Bartholomeus Gasthuis in het centrum van Utrecht terecht. De naburige Geertekerk kende ik al van de Bachcantates waaraan mijn vrouw en ik ooit deelgenomen hadden. Ik ben daar toen gewoon maar eens binnen gelopen. Ds. Lense Lijzen besteedde in dat jaar aandacht aan door mij vertaalde essays van Simone Weil en ds. Claartje Kruijff besprak het boek Stervelingen van Fokke Obbema, waarin ik een van de geïnterviewden was. Bovendien herkende ik me in de spirituele weg die zij in haar eigen boeken beschrijft. In de kerkdiensten treffen de stilte en het gebed mij het meest. De Taizédiensten die eens per maand op zondagavond worden gehouden, voelen voor mij als een thuiskomen.’

Michel Peters