Nacht van de Zingeving

Koen Holtzapffel is vanuit de Remonstrantse Gemeente Rotterdam nauw betrokken bij de organisatie van de Nacht van de Zingeving in Debatpodium Arminius in Rotterdam op vrijdagavond 10 oktober 2025. Michel Peters sprak met hem over de opzet van de Nacht en over de reden waarom de Remonstranten zo betrokken zijn. Remonstranten uit het hele land worden van harte uitgenodigd op deze bijzondere avond.

‘Twintig jaar geleden hebben de Remonstranten in Rotterdam stichting Arminius opgericht. Ten behoeve van gebouw en cultuur. Het Debatpodium Arminius is daaruit voortgekomen als plek voor dialoog en gesprek over maatschappelijke thema’s en achterliggende vragen. Door de jaren heen zijn er tijden geweest dat geloofsgemeenschap en podium langs elkaar heen leefden, ook al omdat het Debatpodium huiverig was om met een kerk geassocieerd te worden. Dat tij lijkt nu te keren. Arminius heeft ons uitgedaagd met een idee voor een nacht te komen. Je kunt als Remonstranten dingen alleen doen of je kunt samenwerken. Zeker nu het Debatpodium naam maakt in Rotterdam en een groot bestand heeft van potentieel geïnteresseerde, ook jonge(!) mensen is dat laatste heel interessant. Bovendien hebben ze eerder dit soort nachten over filosofie en sociologie georganiseerd en die waren heel succesvol. Heel veel (ook jonge) mensen zijn meer dan ooit op zoek naar zingeving, maar ze doen dat buiten de traditionele zingevingskaders zoals de kerk er één is. Zonder dat zij overigens de behoefte hebben om zich tegen die kerk af te zetten! Met dit event willen we zinzoekers op een speelse, niet-klassieke manier laten nadenken over zin- en betekenisgeving. En natuurlijk speelt mee: hoe positioneren wij ons als geloofsgemeenschap op deze inspirerende, centrale plek in de stad. Ons remonstrantse zingevingskader is heel open, ik vind het relevant om dat in te brengen in de samenleving. Laat mensen daar maar eens kennis mee maken. En wellicht smaakt dat naar meer. Resultaat is niet gegarandeerd, maar ik zie dit als een interessante pilot. Als mogelijke follow-up verwijs ik mensen graag naar bijvoorbeeld de zingevingslunches die de remonstranten in Rotterdam geregeld organiseren.

Binnen dit programma willen we als Remonstranten ons eigen gezicht natuurlijk blijven behouden en ons breed profileren op geloof, spiritualiteit en zingeving. Claartje Kruijff en Margreet Zandbergen verzorgen daartoe twee programmaonderdelen. Ook onze geestelijk verzorgers zijn present. De Remonstranten zijn humanistische christenen, heb ik in mijn boeken Houvast aan de vraagzijde van het bestaan en Erasmus en de vrije wil onderstreept. Zingevingsvragen horen bij ons thuis, wij kunnen vanuit onze traditie een belangrijke bijdrage leven aan de doordenking van die vragen. Wij hebben immers verhalen, rituelen, symbolen en achterliggende waarden in de aanbieding die helpen om houvast te vinden aan de vraagzijde van het bestaan.’

Michel Peters

Nacht van de Zingeving

De Nacht van de Zingeving vindt plaats op 10 oktober in Debatpodium Arminius in Rotterdam vanaf 20.00 uur. Het event is een samenwerking tussen Debatpodium Arminius, het Humanistisch Verbond en de Remonstranten. Kosten €30,- (gereduceerd €20,- ). Meer info op www.arminius.nl

Programma:
Het programma laat de vele kanten van een zinvol leven zien: van hedendaags geloven tot Griekse levenskunst, van interviews met inspirerende mensen en ontwerpers van nieuwe rituelen. Een greep uit de twaalf programmaonderdelen:
– Stine Jensen interviewt voor omroep Human bijzondere mensen over zingeving in hun leven. De namen worden later bekend gemaakt.
 – Fokke Obbema spreekt over zijn nieuwe boek Idealen, waarin hij mensen interviewt die het aandurven een betere wereld na te streven.
– Claartje Kruijff geeft bevrijdende perspectieven op wat geloven anno nu kan zijn naar aanleiding van haar recente boek Een God die in mij gelooft.
– Rens Bod houdt een verhaal over wat we van dieren kunnen leren: de oorsprong van zingeving.
– Margreet Zandbergen, projectleider Aanbod bij de Remonstranten, onderzoekt in deze workshop ons eigen levensverhaal als spiritueel en zingevend proces.
 – Naeeda Aurangzeb, presentatrice, documentairemaker en auteur, gaat vertellen over de ongelooflijke invloed van Rumi, waarom hij zoveel mensen aanspreekt, welke wijsheden en inzichten hij brengt en over de traditie van het soefisme.

Liefde als betekenisgever

In 2017 schreef ik het boekje Houvast aan de vraagzijde van het bestaan. Bedoeld voor wie op zoek is naar antwoorden op zin- en levensvragen, maar de antwoorden (nog) niet gevonden heeft. En ook voor wie dacht de antwoorden gevonden te hebben, maar inmiddels toch weer nieuwe vragen stelt. Ieder mens zoekt naar oriëntatie, houvast in het leven en zoekt dus naar antwoorden op levensvragen. Lange tijd was daarbij het christelijke zingevingskader voor veel mensen hét antwoord op alle levensvragen. Die tijd is voorbij. Er zijn inmiddels vele zingevingskaders, bronnen van zin en typen zinzoekers. De zingevingstest van dagblad Trouw onderscheidt de artistieke, rationele, praktische, morele, spirituele en emotionele zinzoeker.

De Engelse taalwetenschapper en filosoof Terry Eagleton benadrukt in zijn essay The Meaning of Life (Monty Python!) dat de vraag naar de zin van het bestaan tegenwoordig in alle scherpte kan worden gesteld, omdat de kant-en-klare antwoorden van vroeger niet meer vastliggen, niet meer voldoen en deels zelfs onbekend zijn. Hoe minder de traditionele antwoorden vastliggen, hoe diverser en persoonlijker de antwoorden kunnen zijn. Maar, in alle vrijheid je eigen bron van betekenisgeving worden, dat is ook heel lastig. Bovendien: betekenis, zin, is per definitie bovenindividueel. Er zit altijd een gezamenlijke component aan. Eagleton geeft ook aan dat er een relatie bestaat tussen de betekenis die ik/wij aan het leven geven en de inherente betekenis die de wereld los van ons heeft. Ook zonder God, het Grote Verhaal of Metafysica kan ons leven betekenis hebben. Het is immers deel van een omvattende ordening die betekenis heeft in zichzelf. Ik ben als zinzoeker en betekenisgever altijd al ondergedompeld in een wereld van medeschepselen, van taal, cultuur, traditie. Het is een wereld die vol is van ons overstijgende betekenissen. Wij zijn zingévers, maar we ontvangen ook zin. Zeker als we onze ogen en oren open houden! Ten slotte, uiteindelijk is de zin van het leven niet alleen te vinden in erover nadenken, maar vooral in het meedoen in de praktijk van het leven. De zin van het leven is een kwaliteit, een dieptedimensie van het geleefde leven zelf, die met geluk en vooral ook met liefde te maken heeft. Liefde als de belangrijkste betekenis-gever in ons leven, of je nu gelovig bent of niet. 

Aldus Eagleton. Eén ding is zeker: juist in een tijd van spanning en desoriëntatie is het belangrijk dat we voldoende tijd besteden aan zingevingsvragen. Een open, humanistisch-christelijk georiënteerd, remonstrants zingevingskader met bijpassende waarden en normen zal dan opnieuw van betekenis zijn.

Koen Holtzapffel