Was ik maar Roomsch!

‘Het is misschien onbegrijpelijk, en daarom is het een mysterie.’ Mijn gereformeerd-vrijzinnige hoofd begint te tollen als ik mijn aimabele katholieke collega hoor, tijdens een oecumenische dienst op ons eiland. We vieren het 1700-jarig bestaan van de Geloofsbelijdenis van Nicea. U weet wel, van de Drie-eenheid: God bestaat uit de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, die – jazeker! – op hun beurt weer allen God zijn. Of zoiets. 

Nooit heb ik de Drie-eenheid begrepen. Kan het ook niet uitleggen. Want het is volkomen onlogisch. Erasmus heeft vijfhonderd jaar geleden toch al laten zien dat het nergens in de Bijbel staat? De Drievuldigheid is door kerkvaders later het Nieuwe Testament in geschreven. Ten prooi vallend aan ongeloof vraag ik ChatGPT: ‘Hoe zou Arjen Lubach de Drie-eenheid uitleggen?’

Trinity, de goddelijke boyband

Stel je voor: je hebt een religie. Eén God. Simpel. Krachtig. Monotheïsme op z’n best. En dan, paar eeuwen later, besluiten een stel kerkvaders tijdens een heidag – pardon, concilie! – dat één God toch een beetje karig klinkt. Dus wordt het ineens drie-in-een, Trinitas. De Vader, de Zoon en… de Heilige Geest. Trinity, een soort goddelijke boyband, met elk z’n eigen solo.

En waarom? Nou, omdat de Romeinse keizer Constantijn graag een beetje religieuze eenheid wilde. Eenheid in verscheidenheid. Of verscheidenheid in eenheid. Niemand snapte het, maar het klonk lekker filosofisch.

Arius, een theoloog met gezond -verstand, zei: ‘Jezus is een topgozer, maar geen God.’ Fout! Ketter! Exit Arius. 

De kerkvaders, beïnvloed door de -hellenistische cultuur waarin elke god een broer, een zus en een alter ego had, besloten dat Jezus wél God was. En de Heilige Geest? Ja, die mocht er ook bij. Team God was compleet.

Het resultaat? Drie personen, één wezen. Probeer dat maar eens uit te leggen zonder een PowerPoint en drie glazen water in verschillende -chemische fasen. En nu zitten we dus met een geloof dat zichzelf mono-theïstisch noemt, maar klinkt als
een mythologische franchise.  Kortom: de Drie-eenheid – theologisch ingewikkeld, historisch verdacht, en voor het geloof? Volstrekt overbodig.

Tot zover mijn geestelijk leidsman ChatGPT. Nu weet ik het helemaal niet meer en leg mijn gebrekkig geloof voor aan mijn kerkvoorzitter. Hij vertelt over Herman Finkers. Die begreep op school maar weinig van de lessen rekenen en taal van de juf. Maar de godsdienstles van de -kapelaan ging erin als koek: ‘Wij geloven in één God. Die bestaat uit drie personen. En Maria is zijn moeder!’ Waarop de kleine Herman dacht: ‘Eindelijk iemand met wie je fatsoenlijk kunt praten.’ O, was ik maar Roomsch!

Lieve God, help me begrijpen. Waar is dat jongleren en goochelen voor nodig? Het geloof is toch geen aflevering van MINDF*CK? Dat klopt! Ik kan naar een vlinder kijken – die net nog een rups was. Niks Victor Mids! Gewoon God aan het werk. Kijk en verwonder je. Er komt geen maagdelijke moeder, geen opgestane zoon en geen rondzwevende geest aan te pas. En in die stilte hoor ik: ‘IK BEN ER’. Of was dat AI?

André Meiresonne