Redt Jezus? Of moeten we het zelf doen?

Laatst zag ik het weer eens, dit maal toen ik op het eiland Texel verbleef: een groot bord in een weiland met de tekst ‘Jezus redt’. In een nummer over zelfredzaamheid dient een geloofsgemeenschap zich misschien ook te buigen over de vraag of wij onszelf redden, of dat Jezus ons zal redden.We laten daarvoor graag theologen aan het woord. Meervoud, want mogelijk lopen de meningen hierover wel uiteen. Ad Rem sprak met Eginhard Meijering en met Jaap Marinus, beiden theoloog, beiden remonstrants. De eerste inmiddels met emeritaat, de tweede nog vrij aan het begin van zijn carrière.

Meneer Meijering, waar moet u aan denken bij de slogan ‘Jezus Redt’?
‘Het is een statement de wereld in slingeren zonder uitleg. Daar heb je dus niet veel aan, want iedereen kan er een eigen uitleg aan geven. Maar de uitleg zou kunnen zijn: het is een door God en Jezus opgericht Teken, dat ons als een baken in zee van Gods ontferming een richting wijst’.

Redt Jezus of God, volgens u?
‘God is niet het wonder dat ervoor zorgt dat alle narigheid verdwijnt. Maar God kan wel bijdragen aan ons welzijn. Onze grootste angst is om niet liefgehad te worden. Hoeveel geestelijke nood komt er uiteindelijk op neer dat men zich onbemind voelt. God is daarvoor niet meteen een medicijn, maar hiervoor hebben we wel de christelijke gemeenschap. Samen kunnen we staan voor een christelijk leven en in de sfeer komen waaruit je kracht kunt putten. Op deze manier werkt God indirect op ons in.’

Verantwoordelijkheid

Je zou verantwoordelijkheid kunnen omschrijven als de verplichting ervoor te zorgen dat datgene goed verloopt dat aan jouw zorg is toevertrouwd. Het is het antwoord dat jij geeft in een specifieke situatie die iets van jou vraagt. Verantwoordelijk zijn is wat anders dan je verantwoordelijkheid nemen.  Lees verder

In hoeverre zijn we zelf verantwoordelijk voor ons ‘succes’?
‘We zijn zowel honderd procent zelf verantwoordelijk voor wat we doen, als honderd procent afhankelijk van God. Geloof staat niet met wat je doet, maar het valt er wel mee. Dat maakt geloof heel broos. Daar komt overigens die geloofsgemeenschap weer bij helpen. Als je denkt: “ik moet het goede doen”, dan heb je ook anderen nodig die dat beamen’.

In hoeverre mag je jezelf afhankelijk voelen?
‘Als kind bén je eenvoudigweg afhankelijk, van je ouders. Zodra je volwassen bent en zelf dingen kunt, dan weet je dat je dat te danken hebt aan wat je van je ouders hebt ontvangen. Geloof is je afhankelijk voelen. Maar geloven is geen “continu bedrijf”. Daarom helpt het als je regelmatig naar de kerk gaat. Daar word je aangemoedigd of bevestigd dat je de juiste keuzes maakt voor het aangezicht van God voor de belangrijke beslissingen’.

Kun je dan ook weten dat je de juiste beslissing hebt genomen?
‘Nee, dat kun je alleen maar hopen en geloven. Vaak moet je niet kiezen tussen het goede en het kwade, maar kiezen uit de minste van twee kwaden: het grotere en het kleinere kwaad. Ik geloof niet in iets Goddelijks in ons, dat ervoor zorgt dat je de juiste beslissing neemt. Ik zie God vooral buiten mijzelf en moet maar hopen dat Hij zich tot mij keert.’

Tot slot om er op terug te komen: Redt God?
‘Je gelooft dat God in Jezus een relatie met ons tot stand wil brengen en dat God die relatie nooit zal verbreken. En dat kunnen en zullen we merken!’

Jaap Marinus, waar moet jij aan denken bij de slogan ‘Jezus Redt’?
‘Heel concreet aan de tekst in witte verf op het dak van Joop van Ooijen van de Jezus Leeft Partij. Dat is nog een hele rechtszaak geweest omdat het te ‘aanstootgevend’ zou zijn geweest. Hierna is de kleur verf en de afmeting wat aangepast, totdat het niet meer aanstootgevend was.’

Redt Jezus volgens jou?
‘Ik ben er zelf van overtuigd dat Jezus individuele levens verandert. Zoals in de Bijbel staat dat Jezus de hoeren en de tollenaars redt, heb ik gezien hoe Jezus alcohol- of andere verslaafden heeft gered. Niet zozeer direct, maar door een transformatie teweeg te brengen naar een andere kwaliteit van leven’.

In hoeverre zijn we zelf verantwoordelijk voor ons ‘succes’?
‘Maatschappelijk succes is vaak een eigen verdienste. Maar, zoals John Lennon ook zegt: het leven is wat er gebeurt, terwijl je andere plannen aan het maken was. Het leven komt ook deels zoals het komt. Daar heeft voor mij God niets mee te maken. Dat is gewoon pech of geluk. Je ziet tegenwoordig op televisie allerlei programma’s waarin mensen worden gevolgd wiens leven een drama is. Soms zelf veroorzaakt, maar soms ook totaal buiten hun schuld. Dus soms ben je zelf verantwoordelijk, soms niet.’

In hoeverre mag je jezelf afhankelijk voelen?
‘Alles heeft twee kanten. Ik bid voor mijn eten, niet vanuit een gevoel van afhankelijkheid, maar vanuit een dankbare levenshouding. We hebben in Nederland een systeem waarbij we met zijn allen betalen voor de zorg. Mijn leeftijdsgenoten moeten meestal samen als stel werken om een huis te kunnen betalen en betalen ook nog veel geld aan de kinderopvang. Moet ik dan ook nog voor mijn naasten zorgen, terwijl ik er weinig tijd voor heb? Dan betaal ik daar graag belastinggeld voor, dat het wel gebeurt, maar door iemand anders, met behulp van mijn geld. Vanuit religieus aspect bekeken: vroeger hield de kerk zich met allerlei soorten zorg bezig. Toen ging de overheid dat overnemen, maar tegenwoordig trekt die zich terug. Ik denk dat de kerk er weer in zou moeten springen en dan onvoorwaardelijk, ongeacht de vraag of iemand het echt wel nodig heeft. Wie een beroep op de kerk doet, en zich afhankelijk meent, moet kunnen worden geholpen. Vanuit een meer theologisch aspect bekeken, we zijn allemaal afhankelijk van elkaar. We eten hetzelfde brood en samen zijn wij het lichaam van Christus, dus samen moeten we Zijn werk voortzetten.’

Nog even terugkomend op de eerste vraag: redt Jezus?
Jaap Marinus: ‘Jezus redt individuën. We belopen allemaal ons levenspad en sommigen zitten op de smalle weg en anderen op de brede weg, je kent dat beeld vast wel. De uitdaging is om op de smalle weg te komen en te blijven. Dat is het pad van de redding. Voor mij is de smalle weg de weg van zelfreflectie en zelfkennis’.

Vanessa van Koppen
Redactie AdRem, gemeentelid Den Haag