Werkelijk vrij zijn is een bewuste keuze

In het tweede weekend van november kwamen er weer achttien mannen van verschillende leeftijden en achtergronden bijeen om op het prachtige landgoed de Hoorneboeg, zich te verdiepen in, en bewust te worden van, het idee van onze ‘vrije wil’. Henk van den Berg had de leiding van deze dagen.

Het concept van vrije wil staat al langer ter discussie, religieuze dogma’s als de uitverkiezing trachten mensen al honderden jaren tot willoze schepsels te maken. In de 21^e eeuw met de opkomst van de nieuwste medische technieken en inzichten in de werking van ons brein, komen wetenschappers als Dick Swaab met het idee dat we slechts een lopende fabriek van hormonen en synapsen zijn, die hooguit hun gedrag achteraf van een rationeel sausje voorzien. Dus het concept van vrije wil ligt onder vuur en is relevanter dan ooit!

Hoe kun je innerlijk vrij worden?

Speciale aandacht was er dit weekend voor het werk van de filosoof Peter Bieri, beter bekend als de auteur Pascal Mercier van de roman Nachttrein naar Lissabon. Het centrale idee achter zijn filosofie is de bewustwording van ieders vrije wil in ons dagelijks leven, want alleen als men zich bewust is van de beweegredenen voor de keuzes die we maken in het leven, kunnen zijn we werkelijk vrij zijn om te handelen naar onze eigen eer en geweten.

Net zoals in eerdere jaren was er vooraf een serie essays uitgereikt, zodat iedereen zich in kon lezen in de onderliggende filosofische concepten. Maar de hoofdrol dit weekend was weggelegd voor de film, muziek, beeldende kunst en poëzie, die steeds de aanleiding waren voor de persoonlijke retraites gedurende de dagen en avonden. Door deze kunstvormen te overdenken, in plaats van op puur intellectuele basis over te discussiëren, hadden we een ongelooflijk open en kwetsbare uitwisseling, waarbij wij allemaal onze ervaringen, geloof en gevoel in een veilige sfeer konden delen.

Altijd bijzonder is de inbreng van Ard Verkerke, die ons meenam op een muzikale ontdekkingsreis van vroege componisten, psalmschrijvers en moderne jazz om daarmee een rustpunt en moment van overdenking te creëren.

Afscheid

Gedurende het weekend hebben we Aemiel Sluyterman herdacht; als retraiteganger van het eerste uur heeft hij tot vorig jaar met veel plezier deelgenomen, maar na zijn overlijden deze zomer werd zijn aanwezigheid nu danig gemist. Een brandende kaars symboliseerde het licht en de wijsheid die hem altijd vergezelden.

Wij hebben deze keer ook afscheid genomen van onze bezielende leiding Henk en Ard; volgend jaar zal een nieuw team het roer overnemen en wij hopen op nog vele mooie en inspirerende retraites. Graag weer tot volgend jaar.

Rindert van den Toren