Het Krafftraam in de Grote of Onze-Lieve-Vrouwekerk, Dordrecht

Voor zover ik het heb gevolgd is er ter gelegenheid van 400 jaar Remonstranten geen specifieke  aandacht geweest voor het imposante glas-in-loodraam in het zuider transept van de Grote Vrouwenkerk te Dordrecht, het zgn. Krafftraam. Het is geschonken door de margarinefabrikant P.G. Krafft en in 1954 vervaardigd door de Groningse kunstenaar Johan D. Dijkstra (1896-1978), vertegenwoordiger van De Ploeg. In het raam, 12,50 x 7,00 m., zijn vijf thema’s verwerkt:

1.De bevrijding van Dordrecht in 1572 wordt gesymboliseerd door twee hellebaardiers, rechts de edelman Berthold Entens van Mentheda (1539-1580), die na de verovering van Den Briel naar Dordrecht trok en de stad al op de hand van Willem van Oranje (1533-1584) vond; links de edelman Willem van der Marck, heer van Lumey (ca. 1542-1578), met de lastbrief (bevelschrift) van de prins, die hij op de Statenvergadering toonde.

2.Tussen deze twee figuren is het Heilig Avondmaal op 21 maart 1574 voorgesteld met links van het midden de ons aankijkende Willem van Oranje als één van de 536 deelnemers, terwijl Joannes Lippius, van 1572 tot 1575 een van de eerste calvinistische Dordtse predikanten, het brood breekt; ter weerszijden twee ouderlingen. Onderaan verbinden de wapens van Willem van Oranje en Dordrecht de band tussen de prins en de oudste Hollandse stad.

3.De wapens boven het Avondmaal symboliseren de afgevaardigden die tegen onze landsheer Filips II in opstand kwamen en voor de prins waren. Vertegenwoordigers van twaalf steden, edelen en de ridderschap kwamen op 19 juli 1572 bijeen in het Augustijnenklooster in Dordrecht. Zij beschouwden zich als de eerste ‘vrije’, dus uit eigen beweging bijeengekomen Staten van Holland en erkenden de prins als de wettige stadhouder.

4.De Synode van Dordrecht in 1618-1619 over het conflict tussen de Arminianen (remonstranten) en de Gomaristen (contraremonstranten) over het leerstuk van de predestinatie of voorbeschikking wordt uitgedrukt in de bovenste helft.

Van links naar rechts zijn voorgesteld: prins Maurits, geharnast met oranje sjerp; iets achter hem zijn neef graaf Willem Lodewijk, de streng calvinistische Friese stadhouder, die de synode wilde laten doorgaan; dan Johnnes Uytenbogaert (1557-1644), Maurits’ veldprediker van 1599 tot 1617, die deze de synode afried. In het midden staan de twee contraremonstranten die van Maurits de leiding over de synode hadden gekregen: Franciscus Gomarus (1563-1641) en Johannes Bogerman (1576-1637), van 1618 tot 1625 Maurits’ hofprediker. Op de voorgrond Simon Episcopius (1583-1643), remonstrants hoogleraar, Carolus Niellius (1576-1652), remonstrants predikant, daarachter Johan van Oldenbarnevelt, raadpensionaris, Hugo de Groot (1583-1645), rechtsgeleerde en schrijver die in zijn handen de ‘Resolutie tot Vrede der Kerken’ draagt en gevangen gezet werd op kasteel Loevestein. En ten slotte Jacobus Arminius (1560-1609), die toen al tien jaar overleden was: hij ‘ziet vanuit de eeuwigheid op het gebeuren’.

5.Het wapen van de Staten van Holland en het zegel van Dordrecht zijn bevestigd aan een poort die gebaseerd is op de titelpagina van de Statenbijbel.

Kortom een indrukwekkend raam vol belangrijke geschiedenis.

Renny van Heuven-van Nes, secretaris Remonstrantse Gemeente Apeldoorn
Fotografie: H.A. van Duinen

Ontleend aan: Emerentia van Heuven-van Nes, Nassau en Oranje in gebrandschilderd glas, Hilversum 2017, pp. 238-241