Verhalen van overal

Naast de ‘vernieuwingsplekken’ die door de landelijke organisatie worden betaald en begeleid, is er in andere gemeentes ook sprake van projecten en activiteiten die je ‘vernieuwend’ kunt noemen. In een serie gesprekken komen ze langs. Vandaag Arnhem.

Vertellen

‘De samenleving met al haar noden en wensen is voor ons uitgangspunt om tot vernieuwing te komen’, aldus Roelli Verbeek, een van de bestuursleden van de Parkstraatgemeente in Arnhem. ‘Wij willen uitgaan van onze eigen kracht en verlangens en van daaruit openstaan voor anderen’. Het bracht de gemeente onder andere tot een deels andere invulling van de wekelijkse kerkdiensten. Eens per maand staat er muziektheater op het programma rond scheppingsverhalen uit de hele wereld, uitgevoerd door muzikanten, afkomstig uit diverse landen. ‘Het vertellen van verhalen hoort bij onze traditie en is een kracht.’

‘Het is een zoektocht die we zijn begonnen en die ook zeker verder zal gaan’, vult predikante Marieke Fernhout aan. ‘Als je waardeert waar je voor staat en als je ziet dat er nieuwe vormen nodig zijn om uiteenlopende mensen te bereiken, dan word je als vanzelf in beweging gebracht. De vragen van mensen over de zin van het leven, waar we vandaan komen en waar we naar toe gaan, die zijn van alle tijden.’

De bron van verhalen

Partner van de Parkstraatgemeente werd Albert Hoex, ruim twintig jaar theatermaker in Arnhem en omstreken. Al jarenlang heeft hij, als niet-meer-kerkelijke, het verzamelen van scheppingsverhalen als hobby. ‘In alle culturen over de hele wereld vertellen mensen die verhalen aan elkaar. De grote vragen van de mensen werden geprojecteerd op de godenwereld, want van daaruit moesten de antwoorden komen. Nu we met veel verschillende culturen dicht op elkaar leven, vind ik het goed om terug te gaan naar de bron van elk van die verhalen, ze naast elkaar te horen. Want straks hebben we allemaal alleen nog dezelfde rationele antwoorden. Dat zou een verarming zijn. Ik wil aansprekend theater maken, waarin vrolijk, vrij en humoristisch verteld wordt over de omgang tussen mensen- en godenwereld. En ja, het is wel gericht op mensen die zingevingsvragen stellen.’

Tegen de starheid

‘De verhalen zijn open, niet in regels gevat. Dat biedt een mooie link naar onze gemeente’, vindt Roelli. Marieke ziet het muziektheater ook als een goed middel voor gesprekken. De lunch na afloop van de voorstellingen biedt meteen al die gelegenheid. ‘De voorstellingen gaan niet over wat ‘de’ waarheid is. Daar zijn wij ook niet van, van dogma’s, regels en inkadering. Toch zit er, ook in onze vrijzinnige geloofsgemeenschappen, meer aan vaste overtuigingen onder de oppervlakte dan je zou denken. Theater is een goede vorm om dat aan de orde te stellen en bespreekbaar te maken’, aldus Marieke.

Knipoog

De voorstellingen (100 plaatsen) zijn steeds uitverkocht zonder dat er reclame voor gemaakt wordt. Kunst in de kerk is natuurlijk niet nieuw, maar de ontmoeting tussen theaterganger en kerkganger na afloop tijdens de lunch is wel bijzonder. Voor kerkgangers is het wennen dat er iets heel anders te beleven valt op de zondagmorgen en voor theatergangers is de kerk geen gebruikelijke plek en zondagmorgen geen gebruikelijke tijd voor theater. ‘Maar de knipoog is voor iedereen duidelijk en het is blijkbaar geen struikelblok’, aldus Albert.

Laat je bevragen

Ongeveer een kwart van de bezoekers is lid van de Parkstraatgemeente. Deze groep bestaat deels uit mensen die de reguliere diensten niet of nauwelijks bezoeken. Er komen hier dus leden op af, die niet met kerkdiensten worden bereikt. De meerderheid (75%) wordt gevormd door mensen van buiten de Parkstraatgemeente.

Voor Albert is het een proef om materiaal en een ensemble te ontwikkelen en met steeds meer diversiteit op het toneel te werken. Alleen dan heb je kans op meer diversiteit in de zaal. De gemeente, zo verwoorden Marieke en Roelli, wil verbinding maken met mensen buiten ‘het nest’. ‘Mijn grootste verlangen is dat de bubbels zich verbinden’, aldus Roelli. Daarnaast biedt het theaterprogramma allerlei aanknopingspunten voor andere activiteiten van de gemeente (lezingen, workshops, kringen).

Belangrijkste tip voor anderen? Als je iets wilt, moet je buiten je eigen kaders denken. Daar heb je mensen van buiten voor nodig. Durf je te laten bevragen en je te laten inspireren door het onbekende.

Ineke Ludikhuize
Redactielid AdRem, gemeentelid in Utrecht