Online

De samenleving ligt goeddeels stil. En het kerkelijk leven ook. Er zijn geen kerkdiensten, geen kringen, geen vergaderingen en geen huisbezoeken. Een enkel gemeentelid vraagt mij belangstellend per mail:  ‘Wat doet u nu de hele dag? Eindelijk tijd om een boekje te lezen?’ De werkelijkheid is evenwel anders.

Omscholen
Net als de collega’s in het onderwijs zijn predikanten gedwongen om in een rap tempo op een geheel nieuwe manier te gaan werken. Het is een uitdaging om de gemeente levend te houden. De mensen hebben elkaar, de gemeente en de diensten juist nu nodig. Hoe moet dat als je niet bij elkaar mag komen? De telefoon is het eerste en meest voor de hand liggende hulpmiddel. Het opzetten van telefooncirkels is een volgende actie. Het schrijven van een pastorale weekbrief is ook een goed idee. Die mag natuurlijk niet alleen digitaal beschikbaar komen, maar moet ook uitgeprint worden en per post verzonden naar die leden die niet online zijn. Dit zijn allemaal nog dingen die binnen onze vertrouwde mogelijkheden liggen.

Dat geldt echter niet voor een nieuw fenomeen, de online dienst. Het is een klein wonder dat zoveel gemeenten binnen een week al een dienst konden aanbieden die te volgen was via de website. Soms van tevoren opgenomen, soms ‘live’. Je moet het als dominee maar durven en maar willen: ‘vieren’ zonder samen te zijn met mensen, starend in een camera. Wordt het bovendien niet teveel een one-man/woman show? Het heet dat je boft als je iemand in de gemeente hebt die kan opnemen en monteren. En anders zijn er ook nog de wekelijkse landelijke vieringen. Langer dan 25 minuten duren ze nooit. Het is immers wel gebleken dat ook de meest doorgewinterde kerkganger eenmaal thuis voor een scherm geplaatst het echt niet veel langer volhoudt. Tegelijk worden online ineens veel buitenstaanders bereikt, vele malen meer dan dat er normaal in de kerk zitten op zondag. Van hen, zo is mij verteld, klikt de helft al binnen vier minuten door naar iets anders… Dat is niet zorgelijk, dat is internet.

Kaarsje opsteken
Terwijl op zondagmorgen veel vrienden en leden van mijn gemeente de door mij geleide viering bekijken, bezoek ik zelf de diensten van een, twee, drie collega’s. Want dat kan nu ineens ook. Maar afgelopen zondag had ik geen zin om eerst de pc op te starten om online te luisteren, te zingen en te bidden bij een collega. In plaats daarvan stapte ik op de fiets om naar de Grote Kerk in mijn woonplaats Naarden te gaan. Het gebouw is opengesteld voor stiltezoekers die daar een kaarsje kunnen opsteken en tot bezinning komen, terwijl zij op gepaste afstand van anderen zitten. Je kijkt naar een brandende paaskaars en weet je opgenomen in de menigte van al die gelovigen die hier in de loop van de eeuwen God hebben gezocht. In dit huis, om met Sytze de Vries te spreken, hangt ‘nog de wolk gebeden, van wie zijn voorgegaan’.

Achteraf is het een vreemd idee dat terwijl ik hier in stilte mijn tijd neem om met God te verkeren, ik op hetzelfde moment ook een overweging sta te houden waarnaar mensen aan het kijken en luisteren zijn. Tot nog niet zo lang geleden was de gave van bilocatie, het aanwezig zijn op twee plaatsen tegelijk, slechts voorbehouden aan zeer grote heiligen. Voor een dominee die een beetje met zijn tijd meegaat, is het echter een bekwaamheid waarin je getraind kunt worden.

Peter Korver
Remonstrants predikant in de Kapel in Hilversum