De juiste zorg op de juiste plek

‘Proactieve Zorg Planning is een essentieel onderdeel van de zorg voor (kwetsbare) ouderen, waarin arts en patiënt samen bepalen hoe de laatste levensfase eruit zou moeten zien, gericht op de kwaliteit van leven’, schrijft specialist ouderengeneeskunde Gerrit Dirk de Loor (1967). ‘Hoe het niet moet: in de laatste levensfase alle registers opentrekken om een aandoening te behandelen zonder naar de mens erachter te kijken’.

Denken over een visie maakt de filosoof in mij wakker. Wie is oud, wie is jong? Wat is ziekte, wat gezondheid? Welke criteria zijn hierbij valide? Als ik de vragen probeer te beantwoorden, word ik meteen weer arts. In de geneeskunde is Meten is weten nog steeds leidend. En dat moet ook. Gelukkig is bij de meeste artsen ook doorgedrongen dat meten meer is dan labuitslagen en bloeddrukmeters.

Is de patiënt comfortabel?

Als specialist ouderengeneeskunde ben ik dagelijks bezig met de vraag: is de patiënt comfortabel? Dat is het enige criterium waarmee ik werk en de patiënt is hierin leidend. Een knuppel die nodig in het hoenderhok gegooid moet worden: thuis blijven wonen is niet altijd te prefereren boven wonen in het verpleeghuis. Ja, er zijn misstanden en vreselijke situaties. Maar er zijn ook heel veel mensen die er tevreden wonen. Die geen pijn hebben, maar wel aanspraak. Voor kinderen is het vaak wel heel erg moeilijk en verdrietig wanneer vader of moeder moet worden opgenomen. De tweede knuppel: het leven en de dood zijn niet maakbaar. Zeker niet door een arts (of wie dan ook) en dat moet je ook niet willen.

Kwaliteit van leven

Door de vergrijzing en ontgroening wordt de groep kwetsbare ouderen groter. Tegelijkertijd daalt het aantal zorgmedewerkers: de zorgkloof. Hoe het niet moet: in de laatste levensfase alle registers opentrekken om een aandoening te behandelen zonder naar de mens erachter te kijken. Proactieve Zorg Planning is een essentieel onderdeel van de zorg voor (kwetsbare) ouderen, waarin arts en patiënt samen bepalen hoe de laatste levensfase eruit zou moeten zien, gericht op de kwaliteit van leven.

Door netwerkzorg kan de huidige zorg voor kwetsbare ouderen efficiënter en effectiever in de thuissituatie geleverd worden door een wijkgerichte samenwerking tussen diverse zorg- en welzijnsprofessionals. Om de toenemende zorgvraag te verminderen is het belangrijk zo lang mogelijk gezond te blijven. Nog wat termen? Preventie, het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid van ouderen en hun mantelzorgers, meer maatschappelijke betrokkenheid, vorming van alternatieve woonvormen met verschillende generaties bij elkaar, inzet van zorgtechnologie en –innovaties. En zo kan ik nog wel even doorgaan. De essentie: de juiste zorg op de juiste plek. Dat is het enige waar het om gaat.

Gerrit Dirk de Loor
Specialist ouderengeneeskunde en remonstrant in Leiden